است مىگويد كه فرض شد بر شما اى اهل يقين امساك از جميع مكونات چرا كه شما در طلب مشاهده ايد و متوجهات اينمطلوب را صوم واجبست از مالوفات طبيعية هم چنان كه نوشته شده بود بر انبيا و اوليا كه پيش از شما بسبب آن باز رستند از رجس بشرية و و اصل شدند بمقام امن و قربة و در تمهيدات مذكور است كه صوم در شريعت عبارت است از ناخوردن طعام و شراب در حقيقت اشارتست به خوردن طعام و شراب اما طعام ابيت عند ربى يطعمنى و شراب وَسَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً و مقرر است كه اين صوم جز عارفان عاشق را دست ندهد و نعم ما قيل :
مرد عارف چه يافت لذة قرب نه با كلش كشش بود نه بشرب اكل و شربش چه باشد انس به حق دائما در حق است مستغرق لقمه از خوان يطعمش بينى شربت از چشمه سار يسقينى * ( فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ ) * پس هر كه باشد از شما كه مكلفيد به روزه * ( مَرِيضاً ) * بيمارى كه قوة روزه ندارد يا مرضش به جهت روزه داشتن زياده مىشود در كميت يا كيفيت * ( أَوْ عَلى سَفَرٍ ) * يا راكب بر سفرى باشد كه در آن قصر بايد كرد * ( فَعِدَّةٌ ) * پس بر او است شمار آن روزها كه افطار كرده در سفر يا مرض * ( مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ) * از روزهاى ديگر يعنى در مرض يا سفر افطار كند و بعدد اينروزها كه افطار كرده در روزهاى ديگر بدارد و در كنز آورده كه نزد بعضى از جمهور مطلق مرض مبيح افطار است حتى كه ابن سيرين به جهت وجع اصبع افطار كرد و از مالك پرسيدند كه رمد شديد و يا صداع مضر مجوز افطار باشد با آنكه مرضى با آن نباشد كه مضجع باشد گفت ( انه فى سعة من الافطار ) بر او گرفتى نيست از افطار و شافعى بر آنست كه افطار جايز نيست تا آنكه مرض موجب مشقت عظيمه شود كه متحمل آن نتواند شد و اصح نزد ما هر مرضى كه صوم در او خوف زيادتى يا عسر برء آن شود واجب است افطار كردن و اما سفر با شرايط قصر صلاة موجب افطار است و اكثر اصحاب ما شرطى ديگر زياده كرده‌اند بر شروط قصر صلاة و آن اينست كه مكلف بيتوته كند به قصد سفر و اين قول شيخ طوسى است و مفيد فرموده كه خروج قبل از زوال موجب افطار است و اين اقويست بجهة روايات مأثوره متظافره در اين باب از ائمه اطهار عليه السّلام و فقهاى علمه غير از احمد بر آنند كه اگر مكلف متلبس بصوم شود در اول نهار و بعد از آن در اثناى روز به سفر رود او را افطار جايز نيست و احمد گفته كه جايز است و قوله * ( فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ) * جواب شرط است بر حذف خبر اى ( فعليه عدة ) يا بر حذف مبتدا اى ( ففرضه عدة ) و در اين دلالتست بر وجوب افطار بر مريض و مسافر و كسى كه تقدير مىكند بر اينوجه كه فافطر فعدة خلاف ظاهر كرده و اكثر صحابه واجب مىدانند افطار را در سفر چون ابن عباس و ابن عمرو و ابو هريره و عبد الرحمن بن عوف و عروة بن زبير و اين مروى است از ائمه ما عليه السّلام و از حضرت