اول منسوب به دزج . در ميان شهر مىگذرد و وقت باشد كه شهر را از آن خوف بود . جهت آنكه زمين رودخانه [ بر سرايها ] [1] مشرف است . اكثر باغات داخل شهر و باغات خارج شهر به طرف غربى و بعضى اطراف [2] شمالى و جنوبى بدروب جوسق و ابهر و ارداق بدان سيراب مىكنند .
دوم منسوب به ارنزك [3] بعضى باغات داخل شهر و باغات خارج به طرف شرقى و بعضى اطراف شمالى و جنوبى ، بدروب دزج و دستجرد و صامغان [4] و رى ، بدان سيراب مىكنند .
سيم منسوب به زراره [5] . باغات بعضى درب ابهر و جوسق خارج شهر بدان سقى مىكنند .
چهارم منسوب به سامر ( ؟ ) [6] و رشتقون . آب آن بباغات فند نهرين ميرود و آن فند بدان دو جوى منسوب است و از باغستان شهر جداست و ديگر فندها متصل همديگر است و در گرد شهر همچون كمرى و بمساحت احتياط [ كرده شد ] [7] سى هزار جريب باشد و هر جريبى شصت گام در شصت گام و ميان باغستان هيچ زمين [ عاطل ] [8] و مزروعى نيست و امام مجتهد ، امام الدين رافعى رفع الله درجته آورده است كه آب اين رودخانه ها بر آب كروم نيست . الاعلى فالاعلى بحسب الشريعه مباح است و آنچه اصطلاح به مهجات كرده‌اند و مناوبه نهاده مسامحه ايست كه ارباب اعلى كرده‌اند و هر گاه كه خواهند شرعا رجوع توانند كردن و اين مهجات و مناوبه ، در عهد امير الياس بن احمد برادر اسماعيل سامانى ، وضع و اصطلاح كرده‌اند .
پنجم منسوب به اك [ و فاسقين ] [9] . آن را مهج و مناوبه نيست و درين چند سال بباغات درب ابهر ميآورند .
قنوات كاريزهاى آن ، بيرون كاريز مباركآباد كه ملك سعيد افتخار الدين

[1] - ر ندارد
[2] - ر : اطراف
[3] - م : ارلوك - ر : ارنژك - تصحيح از يافعى بنقل از كتاب مينودر
[4] - م . صامغان
[5] - ر : زوياره
[6] - ر : بنامر - ف . بنانه
[7] - ر : كردم تقريبا
[8] - م فقط
[9] - ر : ندارد .

779