نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 411
مانند يك فرد متعهد احساس مسئوليت وضرورت انجام تكليف را در خود داشته باشند . والا براى ابد عمل به تكاليف براى ترس از كيفر يا عادت ماشينى بوده وهرگز تكاملى به موجود انسانى دست نخواهد داد . بنا بر اين بهترين تكاليف وقوانين بشرى آنست كه افراد عامل به آن تكاليف خود را در مقابل آنها مسئول ومتعهد بدانند . اين هم يك اصل روشنى است كه اگر خلوص قانون گذاران ومصلحت خود قوانين براى مردم واقعيت تلقى نشود ، هيچ كس تعهد روانى صحيح در مقابل آن تكاليف نخواهد داشت وچنانكه بيان كرديم فقط حس ترس از كيفر يا عادت ماشينى خلاصهء تمام انگيزه هاى عمل به قانون وتكليف خواهد بود . پس در حقيقت بهترين تعهد آن است كه انسان با شخصيت خود مىبندد . تأييد اين مطلب را مىتوانيم از ژان ژاك روسو به قرار ذيل بشنويم : اين متفكر مىگويد : « بنا بر اين اگر حشو وزوايد قرار داد اجتماعى را حذف كنيم ، اصل ذيل باقى مىماند : هر يك از ما شخص خود وتوانايى خود را تحت فرمان ارادهء عمومى به مشاركت مىگذاريم وهر عضو شركت را به عنوان جزء لا ينفك كل در مجمع خود مىپذيريم » [1] سپس مىگويد : بر حسب تعريفى كه از قرار داد اجتماعى در فصل ششم نموديم ، هر يك از شركا تعهدى نسبت به شركت وشركت تعهدى نسبت به شركا به گردن مىگيرد . بدين طريق هر فرد بايد بدو قسم تعهد عمل كند . اولًا چون عضو سوورن يعنى هيئت حاكمه مىباشد نسبت به افراد هيئت متعهد شده است ( مثلًا ملزم است قوانينى وضع نمايد )