نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 409
يك - مرحله ابراز تعهد با كردار والفاظ مناسب ، كه دلالت بر مقصود تعهد كننده داشته باشد ويا با اشاره وحتى نوشتن كه توانايى ابراز مقصود كامل تعهد كننده را در بر داشته باشد ، اگر تعهد در موقع ابراز آن ، مبهم ومشوش باشد وصريح انجام نگيرد ، از آن جهت كه راه يابى به كيفيت روانى تعهد كننده معمولا امكان ناپذير است ، لذا موجب بروز اختلافات مىگردد كه ممكن است مقامات داد رسى را دچار ابهام واشتباه بسازد . دو - مرحلهء مسئوليت - آثار ونتايج تعهد پس از مرحلهء ابراز معتبر آن شروع گشته وكاملًا در معرض تطبيق قوانين حقوقى وداد رسى قرار خواهد گرفت . اين دو مرحله در تعهد الهى با تعهدهاى قراردادى معمولى متفاوت است ، زيرا ابراز تعهد به هر نحوى كه باشد ، بدان جهت كه طرف تعهد خدا است واو به تمامى آشكارها وپنهانىها عالم است ، لذا تنها آن چه كه معتبر است خود نيت آدمى است ووسائل ابراز مانند عبادات وساير تكاليف الهى در حقيقت براى آن است كه آن امور جنبهء الزامى قانونى به خود بگيرد وتمايل دل خواهانهء انسان آن را منحرف نسازد . نيز چون حسابگر تعهد الهى خود پروردگار است ، لذا صراحت ودقت كارى در وسيلهء ابراز تعهد وانجام آن موضوعيت مستقل ندارد . هم چنين مرحلهء دوم پس از تعهد الهى كه احساس مسئوليت است ، با مرحلهء دوم تعهدهاى معمولى متفاوت مىباشد ، زيرا باز خواست الهى مانند باز خواست يك نفر قاضى نيست كه با نظر به قوانين خارج از ارادهء قاضى تثبيت شده است . مگر اين كه مقصود از قضاوت الهى ، انطباق قهرى كردارها وگفتارهاى انسان متعهد با واقعيات خارج از اختيار انسانها بوده باشد .
409
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 409