كشف شهود ، و گم كنندهء جمعيّت خود باشد در آن حال و باز در حال غيبت از احساس و ادراك اشيا و عدم حضور با صفات خودش ، يابندهء مقام كشف و شهود باشد ، زيرا كه چنين كسى كه كشف و شهودش به غيبت از خود و احساس به صفات خودش متعلَّق و مقيّد است ، او محصور مقام تلوين است و محصور مقام تلوين اهل مقام تمكين نتواند بود .
چه صاحب تلوين كسى را گويند كه شهود او به وحدت تجلَّى اسم ظاهر يا كثرت تجلَّى اسم باطن مقيّد باشد ، تا اگر شهودش به وحدت اسم ظاهر متعلق باشد ، چون تجلَّى روى نمايد مستلزم كثرت و تميّز اشيا ، او محجوب شود به كلى ، و نيز اگر شهودش به كثرت اسم باطن تعلق دارد به ظهور حكم وحدت ، تجلَّى ظاهر از شهود محروم گردد ، پس صاحب تلوين را چون تجلَّى اسمايى مىباشد به حكم تفاوت و اختلاف احكام اسما ، حجاب به وى متطرّق مىشود ، اما صاحب تمكين را منشأ شهود و تجلَّياتش حضرت ذات و جمعيت است بين الظاهر و الباطن ، لا جرم ميان وحدت و كثرت جمع مىتواند كرد ، و احساس به كثرت اوصاف خودش مانع شهود و وحدت تجلى نمىآيد ، اما اگر از كنه غيب و حضرت * ( كُلَّ يَوْمٍ هُوَ في شَأْنٍ ) * [1] و جناب « او استأثرت به في مكنون الغيب عندك » تجليّات گوناگون روى نمايد ، حكم آن تجليّات بر اين صاحب تمكين فحسب نيز هم پوشيده باشد ، و در آن حيران ماند و هيچ حكمى بر آن نتواند كرد ، چه آن به صاحب تمكين در تلوين مخصوص است .
پس مىگويد : كه گم كنندهء شهود در حال حضور با خودش ، و يابندهء آن در حال محو [2] و صحو و عدم احساس به خودش از جهت آن كه مقيّد مقام تلوين است ، اهليّت تحقق به مقام تمكين فحسب ندارد تا به مقام تمكين

[1] الرحمن ( 55 ) آيهء 29 .
[2] محو و حضور . . . م .

516