مىگويد : كه من با سر و سامان بودم ، و از سرگشتگى و حيرت خبر نداشتم تا آن گاه كه عشق و دوست داشتن من ، مر حضرت ترا اختيار كردم و دين و مذهب خودش ساختم - ظاهرا و باطنا - و حينئذ دانستم كه عيش و سر و سامان در اين حيرت و سرگردانى عشق است كه اگر اين حضرت عشق تو نبودى ، اى بسا سرگردانيها كه من خواستم كشيدن به واسطهء وقوع در بوادى اهواى مختلف و تلبّس به صور انحرافات بى نهايت ، و نظر به اغيار و غلبهء احكام امكان .
پس چون تفصيل آن بيت كه « و ابثثتها ما بى » تمام كرد و تطوّر خود را در أطوار محبت بيان فرمود ، اكنون در اين چند بيت آينده از زبان معشوق ، قدح اين دعاوى مىكند و معايب مخفى و آفات پوشيده را به جهت ارشاد بر مىشمارد .
< شعر > فقالت هوى غيري قصدت و دونه اقتصدت عميّا عن سواء محجّتي [1] < / شعر > دون هاهنا بمعنى عند . و الاقتصاد : الأخذ بالقصد و هو الوسط بين الإفراط و التفريط . و المحجّة : جادة الطريق .
مىگويد : كه بعد از اين همه دعويهاى تحقق به عشق كه كردم و سوگندها كه بر آن خوردم ، حضرت معشوق آن جمله را بر من رد كرد و گفت : كه تو در اين دعوى عشق حقيقى و تحقق به حقيقت محبّت من ، صادق نيستى و اگر چه أثر ميلى و محبّتى از تو سر برزده است ، اما مقصد تو در آن ميل ، چيزى ديگر است و مقصود تو در آن محبّت ، غير من كسى ديگر . و آن نفس تست كه طالب وصول به حظوظ و تمنّاهاى خود است و از آن جهت در حجاب هستى خود مانده است و اثر آن حجاب در چشم بصيرت تو سرايت كرده ، تا از راه راست عشق من كه فناى حقيقى است نابينا گشته ، بلكه خود به حكم آن حجاب ، هنوز چشم تو باز نشده

[1] . الاقتصاد : ضدّ الإسراف . عميّا : الأعمى سواء طريقتى : طريقى المستقيمة .

249