و اشتراط استطاعت در همه تكليفات ثابت است و در هر حكمى نبايد متعرض آن شد .
و بر تقدير تنزل از همه اينها مىگوييم كه واجب است تخصيص آن به صورت وجود امام يا نايب او به سبب آنچه ذكر كرديم از اجماع و دلائل ديگر .
ديگر استدلال كرده‌اند به آنچه روايت كرده است شيخ رحمه اللَّه در تهذيب [1] به سندى صحيح از ابى بصير و محمد بن مسلم از حضرت امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : من ترك الجمعه ثلاث جمع متواليات طبع اللَّه على قلبه ، [2] يعنى هر كه ترك كند جمعه را سه جمعه پى در پى مهر كند خداى تعالى دل او را . [3] وجه استدلال آنكه هر كه ترك كند ، شامل زمان حضور و غيبت هر دو هست ، و مبالغه و تاكيد در آن ظاهر است ، چه مهر كردن دل شايع شده استعمال آن در قرآن و احاديث در كفار كه به سبب نهايت تعصب و عناد اثر نمىكند حق در دلهاى ايشان و داخل نمىشود اصلا ، پس گويا مهر كرده است خداى تعالى بر آنها .
جواب : قبل از اين مذكور شد كه ممكن است كه در مفهوم جمعه ، اشتراط امام يا نايب او معتبر باشد ، يا آنكه لام از براى عهد باشد و معهود جمعه امام يا نايب او باشد ، و نزاعى نيست در وجوب چنين جمعه . و بر تقدير تنزّل ، مىگوييم واجب است تخصيص كلام به چنين جمعه ، پس هر كه ترك كند آن را با قدرت بر آن مهر شود دل او به دليل اجماع و دلايل ديگر بر عدم وجوب غير آن .
و مؤيد اين است اينكه مثل اين مضمون در بعضى احاديث واقع شده با تصريح به اشتراط امام ، چنان كه احمد بن محمد بن خالد برقى در كتاب محاسن [4] به سندى ظاهر الصحة [5] از زراره از امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : صلاة الجمعة فريضة و الاجتماع إليها فريضة مع الإمام ، فإن ترك من غير علَّة ثلاث جمع متوالية ترك ثلاث فرايض ، و لا يدع ثلاث فرايض من غير علَّة إلَّا منافق [6] يعنى نماز جمعه فريضه است و اجتماع به سوى آن فريضه

[1] التهذيب ج 3 ، ص 238 ؛ وسائل الشيعه ج 7 ، ص 299
[2] و اين حديث را احمد بن محمد بن خالد برقى نيز روايت كرده در كتاب محاسن [ ص 85 ] به سندى صحيح از ابى بصير و محمد بن مسلم به اين عبارت كه گفته كه گفته‌اند : « سمعنا أبا جعفر محمد بن على عليه السلام يقول : « من ترك الجمعه ثلاثا متوالية به غير علة طبع الله على قلبه » يعنى شنيديم از امام محمد باقر عليه السلام كه مىفرمايد هر كه جمعه را ترك كند سه مرتبه پى در پى بى علتى مهر كند خداى بر دل او . منه اطال الله بقاؤه .
[3] التهذيب ج 3 ، ص 238 ؛ وسائل الشيعه ج 7 ، ص 299 - 302
[4] المحاسن ص 85
[5] در سند مذكور « ابو محمد » واقع شده ، و ظاهر آن است كه ابو محمد اسدى ، عبد الله بن محمد حجّال باشد و اوثقه است ، پس حديث صحيح باشد . منه
[6] وسائل الشيعه ج 7 ، ص 299

758