نام کتاب : كتابخانه ابن طاووس ( فارسي ) نویسنده : إتان گلبرگ جلد : 1 صفحه : 428
402 . * * + كتاب ملل الاسلام وقصص الانبياء / أبو جعفر محمد بن جرير الطبري ( م 310 ) ( ؟ ) سعد السعود 20 ، 238 - 240 عنوان فوق تعجب برانگير است زيرا به دو موضوع مستقل و بى ارتباط با هم اشاره دارد . اما ابن طاووس به وضوح عنوان را بطورى كه مربوط به تأليف است تلقى مى كند ; بهر روى مورد نقل شده ( از كراسه چهارم برگ 5 - پ كه از سطر هفتم آغاز مى شود ) از مقوله قصص الانبياء بوده و با آغاز نبوت حضرت نوح ارتباط دارد . مطالبى كه در اين نقل آمده ، در تاريخ طبري نيامده و در برخى از جزئيات با عبارات مشابه در ديگر كتابهاى قصص الانبياء متفاوت است . در بحار 11 / 341 - 342 آمده است كه وى ، اين نقل از " كتاب القصص " طبري است . نه به طبري مورخ و نه به هم نامهاى شيعى وى ، كتابي با اين عنوان كه در سعد يا بحار آمده نسبت داده نشده هيچكدام از اين دو عنوان در Tabari , Rosenthal و " Tabari " , Gilliot نيامده است . از آنجا كه اين نقل داراى هيچ عنصر شيعى نيست نسبت آن به طبري مؤرخ را نمى توان منتفى دانست . آقا بزرگ ( ذريعه 17 / 102 ش 561 ) از چاپ سنگى يك متن فارسى با عنوان " قصص الانبياء " ياد مى كند كه با عبارت " قال أبو محمد جرير " آغاز مى شود . آقا بزرگ در اين باره مى گويد : محتملا اشاره به محمد بن جرير طبري است . 403 . * * ؟ من اخبار آل ابي طالب / ناشناخته ( نيمه ء نخست قرن سوم ) كشف المحجة 124 روشن نيست كه آيا اين عنوان در نسخه ء بوده يا ابن طاووس آن را در وصف كتاب گفته ء است . اين حقيقت كه مجلسى به تأليف مزبور با عنوان " بعض كتب المناقب " ياد مى كند ( بحار 41 / 43 ) احتمال دوم را تأييد مى كند . " اصل " ( به معناى نسخه ء اصلى يا منبعى كه ابن طاووس نسخه ء خود را استنساخ كرده ) دارى تاريخ 237 بوده است [ ووجدت في اصل تاريخ كتابته . . . ] . ابن طاووس آن را در اولين كتابي كه در دسترس او بوده استنساخ كرده است . ( اول كتاب عندي الان ) ; ظاهرا اين نسخه در حاشيه اين كتاب و يا در
428
نام کتاب : كتابخانه ابن طاووس ( فارسي ) نویسنده : إتان گلبرگ جلد : 1 صفحه : 428