بدين نام هم معروف بودند ] زيرا احمد بن حنبل از نژاد حرقوص بن زهير الخارجي بوده است . برخى مى گويند طبري اين عنوان را آورده زيرا بربهارى حنبلي [ م 329 ; نك‌ :
دائرة المعارف چ 2 مقاله " بربهارى " ( از : Laoust . H ) ] حديث غدير را مورد خدشه قرار داده بود " . در اقبال ( ص 663 / 453 ) ابن طاووس مى گويد : " [ در ميان دلائلى كه رسول خدا [ ص ] حضرت على [ ع ] را به عنوان امام نصب كرد : يكى ] روايت محمد بن جرير الطبري صاحب التاريخ الكبير در كتابي با عنوان " الرد على الحرقوفيه " است ; وى در اين تأليف روايت غدير را كه مربوط به نصب امام على [ ع ] به عنوان ولى از طرف پيامبر [ ص ] [ و تاييد ] مقام شامخ او است از هفتاد و پنج طريق روايت كرده است " . او اين تأليف ( كه درباره آن ابن طاووس مى گويد كه فعلا نسخه‌اى از آن در دست ندارد [ اقبال 663 / 453 ] ) را چنين توصيف مى كند ( اقبال 669 / 457 ) كه مشتمل بر يك مجلد است . ابن كثير ( 11 / 147 ) شايد به نسخه ديگرى اشاره كرده آنجا كه مى گويد او كتاب طبري مورخ را ديده كه مشتمل بر دو مجلد بزرگ درباره حديث غدير بوده است ( وقد رأيت له كتابا جمع فيه احاديث غدير خم في مجلدين ضخمين ) . اين كه كتاب ( حديث ) الولاية والرد على الحرقوصية يك تأليف باشند در سخن نعمت الله جزائري نيز مورد تأييد قرار گرفته است . او مى گويد محمد بن جرير طبري صاحب تاريخ از هفتاد و پنج طريق روايت كرده ; او كتابي مستقل در اين باره نوشته و آن را الرد على الحرقوصية ناميده و خاطرنشان كرده كه اين را در رد بر حرقوصيه ( للرد على الحرقوصيه ) تأليف كرده يعنى حنابله [ آنها بدين عنوان ناميده شده اند زيرا ] احمد بن حنبل نواده حرقوص بن زهير بوده است ( جزائري ، انوار 1 / 128 ) ; در حقيقت گر چه " حرقوص " نامى در ميان اجداد احمد بن حنبل بوده ( نك‌ : ارجاعاتى كه Gilliot در ص 86 ش 86 داده ) اما اين حرقوص غير از حرقوص بن زهير خارجي است . روزنتال و Gilliot اين را كه حرقوص ( مگس يا پشه ) به عنوان تمسخر باشد مطرح كرده اند وروزنتال حدس مى زند كه آن را به ناقد طبري أبو بكر بن ابى داود سجستاني ( يعنى عبد الله بن سليمان بن الاشعث ) ( م 18 ذى حجة 316 ; مق‌ : تاريخ بغداد 9 / 464 - 468 ) اطلاق كرده اند .
اصل حرقوصيه هر چه باشد دو نكته را مى توان اثبات كرد : الف : ابن طاووس ( و

288