الاّ ليعبدون ) ( 1 ) جن و انس را خلق نكردم مگر براى اين كه مرا عبادت و پرستش كنند ; در تفسير اين آيه از اهل بيت ( عليهم السلام ) وارد شده « اى ليعرفون » ( 2 ) يعنى مرا خوب بشناسند ; زيرا وقتى كه شناختند ، به لوازم شناسايى عمل مىكنند و راه را طى مىكنند تا سالك الى اللّه و سرانجام فانى در حق شوند ; وقتى كه انسان به حق رسيد و و اصل شد ، استعداد اين را پيدا مىكند كه ديگران را راهنمايى كند . لذا پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) در درجه اوّل عبد خداست و بعد رسول خدا ، در تشهّد نماز هم مىخوانيم : « و اشهد انّ محمّداً عبده و رسوله » شهادت مىدهم كه حضرت محمّد بنده خدا و فرستاده خداست .
از عبوديّت تا امامت حديثى راجع به حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) وجود دارد كه نظيرش در پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) هم هست . مرحوم كلينى در كافى نقل مىكند : ( 3 ) عن زيد الشحّام قال : سمعت ابا عبداللّه ( عليه السلام ) يقول : « انّ اللّه تبارك و تعالى اتّخذ ابراهيم عبداً قبل ان يتّخذه نبيّاً و انّ اللّه اتّخذه نبيّاً قبل ان يتّخذه رسولاً و انّ اللّه اتّخذه رسولاً قبل ان يتّخذه خليلاً » .
زيد شحام مىگويد : من از حضرت صادق ( عليه السلام ) شنيدم كه مىفرمود : خدا ابراهيم را بنده خودش قرار داد پيش از اين كه او را نبىّ قرار دهد ; يعنى اوّل در عبوديّت خالص و كامل شد بعد استعداد نبوّت پيدا كرد ، آنگاه فرمود : و خدا ابراهيم را نبىّ قرار داد قبل از اين كه او را رسول قرار دهد ; « نبىّ » يعنى دارنده خبر و آورنده خبر ، « رسول » يعنى فرستاده . انبيا 124 هزار نفرند ، اما همه آنها رسول نبودند ، بلكه از روايت استفاده مىشود تنها آنهايى كه براى هدايت مردم فرستاده شدند و صاحب

1 - سوره ذاريات ، آيه 56 2 - نور الثقلين ، ج 5 ، ص 132 ; و الميزان ، ج 18 ، ص 390 3 - كافى ، ج 1 ، ص 175

604