در روايات زيادى در تعريف اسلام آمده است : اسلام شهادتين است « شهادة ان لا إله الاّ اللّه و انّ محمّداً رسول اللّه » و هر كس اين دو شهادت را بگويد مسلمان است ، اگر به زبان داشته باشد فقط مسلمان ظاهرى است و اگر به لوازم اين دو ملتزم شد و در مقام عمل به لوازم اين دو عمل كرد مسلمان كامل است . ( 1 ) حديثى است از پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) : « من قال اشهد ان لا إله الاّ اللّه و اشهد انّ محمّداً رسول اللّه ، فجرى بها لسانه و اطمئنّ بها قلبه حَرُمَت النّار عليه - يا - حَرَّمْتُ النّار عليه » ( 2 ) هر كس بگويد شهادت مىدهم كه معبود به حقى جز خدا نيست و شهادت مىدهم محمّد فرستاده خداست و به اين شهادت زبانش جارى شد و دلش هم آرامش پيدا كرد - يعنى در دل هم باور كرد وحدانيّت خداوند و نبوّت پيامبر را - آتش جهنم بر او حرام مىشود .
از اخبار و روايات زيادى استفاده مىكنيم كه اگر انسان با اعتقاد به توحيد و نبوّت و با شهادت به توحيد و نبوّت از دنيا برود ، بر فرض كه گناهانى هم مرتكب شده باشد ، اين اعتقاد و شهادت وسيله نجات او خواهد شد ، شهادت به توحيد نور است و نور با نار ناسازگار است . ( 3 ) بايد از خدا بخواهيم كه بتوانيم اعتقاد به توحيد و شهادتين را از دروازه آخرت كه مرگ است ردّ كنيم و هميشه با خود داشته باشيم .
مقام عبوديّت اساس رسالت حضرت امير ( عليه السلام ) در اين خطبه پس از حمد خدا شهادتين را ذكر فرموده ; اوّل شهادت به توحيد و بعد شهادت به نبوّت پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) ، اوّل مقام بندگى آن حضرت را مىگويد تا اين كه كسى غلو نكند و مقام پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) را از مقام بندگى

1 - كافى ، ج 2 ، ص 25 ، حديث 1 و . . . 2 - شرح ابن ميثم ، ج 1 ، ص 240 3 - بحارالانوار ، چاپ بيروت ، ج 65 ، ص 225 تا 305 ، باب 25 ، باب الفرق بين الايمان و الاسلام

602