مى رسند همه چيز را فراموش مىكنند ، و يا مىتوان گفت اگر به قدرت مىرسيدند و آن را در اختيار داشتند ديگر نمىتوانستند شعار انقلابى سر دهند . « انقلابىِ اصيل » آن است كه در هر موقعيتى انقلابى باشد و در عين دستيابى به اقتدار نيز موضع انقلابى و انصاف و آزادى خواهى براى همگان را داشته باشد . بى شك دفاع از حقوق هم مسلكان و هم رأيان ، چه در موضع قدرت و چه هنگام فقدان آن هيچ هنرى نيست ، كه در اين صورت اگر نام آن را آزادى خواهى بگذاريم ، همه ديكتاتورهاى تاريخ آزادى خواه خواهند بود . آزادى خواهى به معناى دفاع از حقوق كسانى است كه با ما هم عقيده نيستند . در تاريخ معاصر ايران و شايد پيش از آن ، جز ايشان چهره‌اى را نمىيابيم كه در موضع قدرت از حقوق مخالفان خويش حمايت كند و در نهايت قربانى دفاع از منافع و حقوق كسانى گردد كه با آنان از حيث اعتقادى و سياسى مخالف است .
از اين زاويه ، طرح روش امام على ( عليه السلام ) و نيز روش برخورد با مردم و مبانى حفظ و حمايت حقوق همگان از سوى كسى كه خود در موضع قدرت بوده‌است ، ارزش ويژه‌اى بدان مىبخشد .
6 - عامليت : يكى ديگر از ويژگى هاى مدرس عالى مقام نهج البلاغه عامل بودن اوست به آنچه در اين كتاب درباره انسان مؤمن تقرير كرده‌است . چه بسيارند كسانى كه حتى در هنگام تصدّى مقام و قدرت ، شعارهاى انقلابى خود را حفظ كرده ولى در عمل وفادارى و صداقتى نشان نمىدهند و به گونه‌اى ديگر عمل مىكنند . مرورى بر تاريخ انقلابات جهان مصاديق فراوانى از اين ادّعا را فراروى ما مىنهد . يكى از نكات شايان توجه اين كتاب كه موجب مىشود پيامها و توصيه هاى اخلاقى آن در نفس انسان راه يابد و در روح او رسوخ كند ، اين است كه گوينده آنها با عمل خويش آن تذكرات را امضا كرده و بدان حرمت و اعتبار افزونترى بخشيده‌است . مىدانيم كسى كه به آنچه خود مىگويد عمل كند ، كلامش در عمق جان انسان مىنشيند ; اما شنيدن اندرزهاى كسى كه پندهاى اخلاقى فقط در لقلقه زبان اوست اشمئزاز مىآفريند .
امام خمينى ( رحمه الله ) در سخنى بدين مضمون مىفرمايد : « آخرين چيزى كه از قلب

51