با مسائل و احكام دين به مجتهد و فقيه مراجعه كنند ، اگر چه احتمال اشتباه هم داده شود ، يا اختلاف نظر پيدا كنند ، اين اختلاف نظرها معلول همان درصد ناچيز اشتباه فقيه در تشخيص حكم خداست ، همان گونه كه اختلاف نظر دكترها سبب نمىشود كه افراد به آنان مراجعه نكنند و خودسرانه دارو مصرف كنند .
از قديم مىگفتند : در طبّ و مهندسى همه افراد خودشان را مجتهد و صاحب نظر مىدانند ! شما ببينيد موقع بيمارى يا هنگامى كه مىخواهيد ساختمانى بنا كنيد همه اظهار نظر مىكنند . فقه هم اين طورى شده كه هر كس بدون تسلّط و احاطه بر قواعد و موازين و آيات و روايات و تاريخ نزول آنها و رجال حديث اظهار نظر مىكند ! در صورتى كه اگر ما بياييم به حكم عقل و استحسانات ظنّى خودمان خودسرانه به احكام عمل كنيم ، اين همان چيزى است كه ائمه ما ( عليهم السلام ) با آن قاطعانه مبارزه كردند و فرمودند : حكم خدا را با استحسانات و امور ظنّى و با رأى ( كه مراد از رأى همين چيزهاست ) نمىشود بيرون آورد ، بلكه بايد از قرآن و سنّت بعد از بررسى ، احكام خدا را به دست آورد .
پس اشتباه شيطان اين بود كه بين خاك و آتش مقايسه كرد ، و حال آن كه محصول خاك نبىّ اكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) است و محصول آتش شيطان معاند و متكبر و حسود است ; كه در اثر اين اشتباه ، روحيه تواضع در مقابل حق را براى هميشه از دست داد . در روايتى از امام صادق ( عليه السلام ) است كه شيطان پس از مأمور شدن به سجده براى آدم گفت : خدايا مرا از سجده به آدم معاف كن و در عوض تو را جورى عبادت مىكنم كه هيچ ملك مقرّب و پيامبر مرسلى تو را آن جور عبادت نكرده باشد ! در جواب آمد كه اى شيطان من نيازى به عبادت تو ندارم ، من مىخواهم به شكلى عبادت شوم كه خودم مىخواهم نه آن طور كه تو مىخواهى . ( 1 )

1 - بحارالانوار ، ج 11 ، ص 141

336