قرآن و نظريه تبدّل انواع مسأله اى كه در اين اواخر درباره آن بحث مىكنند و شايد فلاسفه قديم هم اين بحث را مىكردند اين است كه آيا هر نوع از انواع حيوانات خودش مستقل است يا اين كه انواع به يكديگر تبديل مىشده اند . خلاصه آيا انسان اصلش يك حيوان ديگرى مثلاً يك حلقه متوسط بين شامپانزه و انسان بوده است و بعد آن حيوان متوسط بالاخره به صورت انسان در آمده است ؟ اين نظريه را به داروين نسبت مىدهند و اين نظريه تبدّل انواع است كه نوعها به هم تبديل مىشوند . به اين نظريه داروينيستى « ترانسفورميسم » مىگويند .
در مقابل عده اى مىگويند اين نظريه غلط است و هر نوعى خودش مستقل و ثابت است . نوع انسان براى خودش مستقل است . اجداد ما هم يك روزگارى شامپانزه و ميمون نبوده و از اوّل انسان بوده اند . به اين نظريه مىگويند « فيكزيسم » ، « فيكس » يعنى ثابت ، يعنى هر نوع ثابت است و به نوعى ديگر تبديل نمىشود .
آنچه در قرآن راجع به انسان دارد بسا مضمون بعضى آيات مخالف نظريه داروينيسم نيست امّا از بسيارى آيات ديگر نظريه فيكزيسم تأييد مىشود ، كلام حضرت على ( عليه السلام ) تقريباً در اين معنا صراحت دارد كه تبدّل انواع نبوده است . حالا من آيات قرآن را اشاره مىكنم :
در سوره حج خداوند راجع به انسان مىفرمايد : ( يا ايّها النّاس ان كنتم فى ريب من البعث فانّا خلقناكم من تراب ثمّ من نطفة ثمّ من علقة ) ( 1 ) اى انسانها اگر شما در بعثت روز قيامت شك داريد بدانيد كه ما شما را خلق كرديم از خاك سپس از نطفه و سپس از علقه .
شايد در اين آيه خلقت حضرت آدم را نمىگويد و مىخواهد خلقت ما را

1 - سوره حج ، آيه 5

299