امانت را در آتش بگذاريد به آن خيانت مىكند ; گذشته از اين ، خاك هميشه سربه زير است ، اگر هم آن را به طرف بالا صعود دهند دوباره به طرف پايين برمى گردد ، اما آتش هميشه شعله هايش بلندپرواز و رو به بالاست و سركشى دارد . ( 1 ) اين مطالب گفته شده ، اما آنچه مهم است اين است كه شيطان بايد آدم را كه داراى روح مجرد و كاملى است و پيغمبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) را كه از حضرت آدم متولد شده با خودش مقايسه مىكرد ، نه اين كه خاك را با آتش مقايسه كند ، و خدا دستور نداد كه ملائكه بر خاك سجده كنند ، بلكه بر آدمى كه داراى روح مجرد و كمالات شده است دستور سجده داد .
بطلان قياس ريشه قياس از شيطان است و ما شيعه اماميه اصلا قياس را باطل مىدانيم . قياس اين است كه چيزى با چيز ديگر مقايسه شود و در اثر مقايسه حكمى بر آن مترتّب شود . آنچه را كه شيعه بر خلاف اهل سنّت در احكام شرع مبنا قرار مىدهد چهار چيز است : يكى قرآن است ، ديگرى اجماع - اما اجماعى كه كشف قول پيغمبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) و امام ( عليه السلام ) را بكند - يكى هم سنّت پيغمبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) ، يكى ديگر هم عقل قطعى . بنابراين ما قياس و استحسان ظنّى را حجّت نمىدانيم . يعنى شيعه مذهب در فقه به قياس تمسّك نمىكند ، همان طورى كه ائمه ( عليهم السلام ) فرمودند : ما نمىتوانيم دين خدا را با اين عقلهاى ناقص خودمان درك كنيم ، بلكه احكام دين خدا را بايد از كتاب خدا و سنّت پيامبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) به دست آوريم . ( 2 ) البته ما فرمايشات ائمه ( عليهم السلام ) را هم جزء سنّت پيامبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) مىدانيم ; براى اين كه ائمه ( عليهم السلام ) خودشان فرمودند هرچه را كه ما مىگوييم از پيغمبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) است ; طبق روايتى امام صادق ( عليه السلام ) فرمودند : آنچه من

1 - منهاج البراعة ، ج 2 ، ص 85 2 - رجوع شود به وسائل الشيعة ، ج 18 ، ص 20 ، باب 6 صفات قاضى

332