نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 85
مزبور بقدرى است كه احتياجى به توصيه براى كسى كه زندگى خود را مىخواهد ، ديده نمىشود . كسى كه در چاه افتاده است و هدف او نجات دادن حيات خويش است ، تمام عوامل درك و شعور خود را براى تشخيص دو جنبهء جبرى و اختيارى هدف مزبور و همچنين براى افزودن به قدرت و اختيار خويش بكار خواهد انداخت ، بلكه در اين گونه هدفهاى حياتى ، اصل اول كه تشخيص جنبهء جبرى و اختيارى هدف است ، در مقابل شدت تحريك اصل دوم كه دريافت قدرت و افزودن به آن است ، اهميت خود را از دست مىدهد . گويى در اين گونه هدفهاى حياتى ، يك اصل بيشتر وجود ندارد ، آن هم اصل دوم است كه به دريافت صحيح قدرت و افزودن به آن تحريك مىنمايد . < فهرس الموضوعات > وسيله < / فهرس الموضوعات > وسيله - عبارت از هر چيزى است كه بتواند در راه تحقق بخشيدن به هدف مؤثر بوده باشد . با توجّه باين تعريف ، روشن مىشود كه وسيله يك مفهوم عمومى است كه شامل كمترين تأثير تا حدّ اعلاى دخالت در تحقق هدف مىباشد ، با اين خصوصيت كه توجه و اشتياق به وسيله ، آلى و استخدامى بوده و توجه و اشتياق به هدف استقلالى مىباشد . < فهرس الموضوعات > نسبيت هدفها و وسيله ها < / فهرس الموضوعات > نسبيت هدفها و وسيله ها يك مقدمهء مختصر را پيش از ورود به بيان نسبيت هدف و وسيله مورد توجه قرار مىدهيم : متفكرين و نويسندگانى هستند كه از كلمهء نسبيت ، آرمانهاى مطلق معرفتى و زندگانى عينى را استخراج مىكنند . اين سؤال اساسى براى ما مطرح است كه آيا نسبيت مفهوم مستقلى است كه بدون دريافت مفهوم مخالف آن ، يعنى مفهوم مطلق مىتواند قابل درك بوده باشد آيا امكان دارد ما فرد را بدون زوج ، جزء را بدون كلّ ، منها را بدون بعلاوه ، تاريكى را بدون روشنايى ، كوچك را بدون بزرگ ، متناهى را بدون غير متناهى دريافت نمائيم مسلم است كه دريافت هر يك از امور مزبور بدون توجه و دريافت مفهوم مخالف آن امكانپذير نمىباشد ، زيرا اصل اولى و بديهى در مفاهيم اضافى ( كه رابطهء تضايف دارند ) اينست كه تصور هيچ يك بدون تصور يا دريافت ديگرى ممكن
85
نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 85