خيال بمانند » [1] < فهرس الموضوعات > توضيحى در سه جملهء ابن سينا < / فهرس الموضوعات > توضيحى در سه جملهء ابن سينا نخست به كلماتى كه در بارهء شخصيت على ( ع ) بكار برده است ، مىنگريم : اين كلمات عبارتند از : 1 - مركز حكمت 2 - فلك حقيقت 3 - خزانهء عقل . حكمت و عقل عاليترين وسائل رشد و كمال انسانى است كه بدون تحقق آنها هيچ انسانى در مسير رشد قرار نمىگيرد . اين حكمت و عقل هنگامى كه در روان آدمى در حدّ اعلاى خود به فعاليّت بپردازند ، وصول به حقيقت كه كمال نهايى انسانى است ، حتمى ميباشد .
< فهرس الموضوعات > جملهء يكم < / فهرس الموضوعات > جملهء يكم - « و اين چنين خطاب را جز چون او بزرگى راست نيامدى كه او در ميان خلق چنان بود كه معقول در ميان محسوس » .
خطابى كه پيامبر اكرم ( ص ) به على ( ع ) فرمود در بارهء تعقل بود ، ابن سينا شايستگى چنان خطاب را به على ( ع ) منحصر مىكند ، زيرا تنها او است كه سخنان و كردارش بدون كمترين انحراف ، واقعيت را نشان مىدهد . وجود چنان عناصر حيرت انگيز از نظر عظمت ، مانند تقوا ، علم و معرفت ، فداكارى در راه دين ايده آلش شجاعت در حدّ اعلا ، قدرت فوق العادهء مالكيت او بر خويشتن ، احساسات بسيار رقيق ، خود را در حيات اجتماعى جزئى از انسان ديدن . . . و ده‌ها عناصر از اين قبيل به مديريّت عقلانى بسيار والائى نيازمند است و به اتفاق همهء صاحبنظران ملل اين مديريت در علىّ بن ابي طالب در حدّ اعلا وجود داشته است .
< فهرس الموضوعات > جملهء دوم < / فهرس الموضوعات > جملهء دوم - « لاجرم چون با ديدهء بصيرت عقل مدرك اسرار گشت ، همهء حقايق را دريافت و ديدن حكم داد و براى اين بود كه گفت : لو كشف الغطاء ما ازددت يقينا ( اگر پرده برداشته شود ، بر يقين من افزوده نشود ) اگر كسى ساليان طولانى سر و كار جدّى با فلسفه‌ها و همه گونه جهان بينىها نداشته باشد ، هرگز طعم اين جملهء » ابن سينا « را نخواهد چشيد .
يك فيلسوف و يك دانشمند و حتى يك هنرمند صاحبنظر عميق در طول تاريخ

[1] معراجيه - ابن سينا نقل از توفيق التطبيق - على بن فضل اللَّه الجيلانى ص 56 .

182