نظر معمولى به فاصلهء زمانى زياد و سپرى كردن نقاط فراوانى از حوادث نيازمند مىباشد ، مانند شتاب در خاموش كردن آتشى در كتابخانهء پر ارزش تلقى شود كه حتّى يك لحظه هم نبايد تأخير كرد ، و بالعكس ممكن است تحمل و بردبارى و تماشا بگذشت زمان رژه رفتن رويدادهاى زياد كه موجب سپرى شدن سالهاى طولانى باشد ، هدف مفروض را قابل وصول نمايد .
براى تعيين مدت و مقدار و چگونگى وسايل در هدفگيرىها ، ضابطهء مشخّصى نداريم ، تنها آنچه كه قطعى بنظر مىرسد ، اينست كه هر اندازه قطب ذاتى بمعناى موقعيت انسان و قطب عينى بمعناى وجود واقعى هدف از مجراى دگرگونىها بر كنار و حالت ثبات بيشترى داشته باشند ، كشش مدت و كميّت و كيفيت وسايل را مىتوان با ضوابط مشخصى تعيين نمود .
راه منطقى انتخاب هدف و وصول به آن ، در ميان حلقه‌هاى زنجيرى عوامل جبرى پيش از بررسى لازم در عنوان اين مبحث ، مقدمه اى را متذكر مىشويم : مسلم است كه هر فرد و جامعه اى از انسانها ، در مسير زندگى و تاريخ خود از ميان حلقه‌هاى زنجيرى عوامل جبرى مانند وراثتها و تعليم و تربيت و محيط جغرافيايى و محيط اجتماعى عبور مىكند . زنجير عوامل جبرى مزبور بقدرى اهميت در تعيين سرنوشت انسانى نشان مىدهد كه حتى در نظر بعضى از انسان شناسان روزنهء ضعيفى براى اختيار در هدفگيرىها نمىماند . گويى هر فردى كه چشم به دنيا باز مىكند و هر جامعه اى كه تشكل پيدا مىكند ، گام به صحنه اى مىگذارد كه هدفها انتخاب شده و وسيله‌هاى آن تعيين گشته است .
اگر اين مسئله را بهمين كلَّيّت بپذيريم ، نه تنها ضدّ واقعيّت قابل مشاهده را پذيرفته‌ايم ، بلكه مرگ و نابودى انسان را امضاء نموده و تاريخ انسان را به تاريخ طبيعى مبدل ساخته‌ايم . براى ردّ اين نظريهء شوم و در عين حال خيلى سطحى ، كافى

97