نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 79
هر چه كه جز خود طبيعىشان مىباشد ، وسيله اى براى ارضاى تمايلات و گسترش خود طبيعى تلقى مىكنند . منشأ اساسى حق كشىها و جنگ و خونريزىها و اسارتهاى گوناگون همين پديدهء جنايتزا است كه متأسّفانه تاريخ انسانى را در بر گرفته است . جاى شگفتى نيست كه اين پديدهء خود محورى همهء دانشها و انديشههاى انسانى ما را در بارهء ديگران خنثى نمايد و موجب هدف ديدن خود و وسيله تلقّى كردن ديگران بوده باشد . حتى در آن جوامعى كه افراد و گروههاى اجتماعى حلقه هايى براى زنجير كل مجموعى اجتماعى قرار گرفته باشند ، و دو مفهوم وسيله و هدف در ميان آنان مطرح نباشد ، باز مديريّتهاى گروهى يا مجموعى كه ما فوق محاسبات زنجيرى آن حلقهها مىباشند ، هدفهايى خواهند بود كه ساير افراد و گروههاى اجتماع وسيله هايى براى آنان يا هدفگيرىهاى آنان تلقّى خواهند شد . اين معماى لا ينحل خود محورى بدون تفكيك و ارزيابى هدف و وسيله و اجراى رسالت انسانى كه اثبات كند همهء انسانها از ارزش عالى هدف بودن برخوردارند حلّ و فصل نخواهد گشت . مادامى كه رسالت انسانى در اين مورد دست بكار نشود و جنبه هدفى همهء انسانها را اثبات نكند ، هر امتيازى كه بشر بدست خواهد آورد ، از كمترين قدرت گرفته تا عاليترين قدرتها در راه هدف قرار دادن عدّه اى قليل و وسيله تلقى نمودن اكثريت انسانها ، استخدام خواهد گشت . اين حقيقت احتياج به رسالت دارد كه اثبات كند كه « اگر من هدف هستم ديگران نيز هدف مىباشند و اگر ديگران وسيله هستند ، من هم وسيله مىباشم . » اين مسئله را در مباحث آينده توضيح بيشترى خواهيم داد . تعريف هدف و وسيله مسلَّم است كه هيچ موضوع و پديده اى در جهان عينى و حتى در قلمرو ذهن نه رنگ وسيله اى دارد و نه نشان هدفى ، زيرا آنچه كه در هر دو قلمرو به وجود مىآيد ، معلولى است كه به دنبال علَّتش به وجود آمده است . حتى
79
نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 79