قرار نداده و به بتى ستايش نكرده و دينارى ربا نخورده بود و با مردم جاهليت در جهالتشان همشكل نشده بود ، در حالى كه عموهاى پيامبر يا مسلمان ضعيف و يا كافر معاند بودند ، مگر حمزه كه از اسلام امتناع نمىكرد و اسلام نيز از او امتناعى نداشت ، پس آنهم گذشت با دليل روشن از پروردگار خود از دنيا رفت . ( 1 ) اما ابو طالب پيامبر را تربيت و سرپرستى نمود و پيوسته مدافع او و مانع دشمنش بود ، پس چون خداوند ابو طالب را قبض روح كرد تمام قريش به كشتن او همدست شدند او به سوى كسانى كه قرآن در باره آنها فرموده : « آنان كه پيش از مهاجرين ، مدينه را خانه ايمان گردانيدند و مهاجرين را كه به سوى آنها آمدند دوست مىدارند و در دل خود هيچ حاجتى ( حسد و بخلى ) نسبت به آنها نمىيابند و هر چند به چيزى نيازمند باشند باز مهاجرين را در آن چيز بر خويشتن مقدم مىدارند و هر كس را از حرص و بخل دنيا نگاهدارند آنان به حقيقت رستگارانند هجرت كرد » [1] هيچ كس از مهاجرين مثل على ( عليه السلام ) از پيامبر دفاع نكرد آرى او بود جان پيامبر را بر جان خود مقدم داشت و در ليلة المبيت در جايگاه او خوابيد ، سپس پيوسته نگاهدارنده اطراف مرزها و پائين آورندهء قهرمانان عرب بود او هرگز از دشمنى كه مقابل او بود رو برنگرداند و به لشكر بسيار قوى پشت نكرد او بر همه تسلط داشت و كسى بر او تسلط نداشت و در پايدارى بر مشركين از همه سختتر بود و بزرگترين مردم از لحاظ جهاد در راه خدا بود و داناترين آنها در دين خدا بود و قرآن را بيش از همه قرائت مىكرد و به حلال و حرام از همه آشناتر بود او صاحب ولايت در حديث غدير خم بود و صاحب حديث پيامبر كه فرمود :
« انت منّى بمنزلة هارون من موسى الَّا انّه لا نبىّ بعدى » و صاحب روز طائف بود . ( 2 ) او محبوبترين خلق به خداى تعالى و رسول خدا بود او صاحب درب به مسجد بود آنجا كه براى او گشوده شد و ديگر دربهاى مسجد بسته شد او صاحب پرچم اسلام در روز خيبر بود او در مبارزه همتاى عمرو بن عبد ود ( قهرمان معروف

[1] سوره حشر ، آيه 9 .

89