و امضاه عمر » [1] . من از خدا شرم دارم چيزى را كه ابو بكر منع كرد و عمر بر آن صحه نهاد به صاحبان اصليش بازگردانم در حقيقت با اين سخن هم بزرگوارى و بىاعتنائى خود را نسبت به فدك به عنوان يك سرمايه مادى و منبع درآمد ، نشان مىدهد و هم مانعين اصلى اين حق را معرفى مىكند ! ( 1 ) 2 - مرحوم صدوق در كتاب « علل الشرائع » ( در باره علت اين كه چرا امير المؤمنين پس از رسيدن به خلافت ، فدك را پس نگرفت ؟ به سند خود از ابو بصير از امام صادق ( عليه السلام ) روايت كرده كه گفت : به امام صادق ( عليه السلام ) گفتم : چرا امير المؤمنين پس از آن كه ولى امر مسلمانان شد ، فدك را اخذ نكرد ؟ و به چه علت آن را ترك نمود فرمود : براى اين كه ظالم و مظلوم هر دو به پيشگاه خداوند وارد شدند ، خداوند به مظلوم اجر و پاداش داد و ظالم را عقاب نمود ، از اين جهت آن حضرت خوش نداشت چيزى را پس بگيرد كه خداوند غاصب آن را عقاب كرده و به مظلوم آن پاداش داده است [2] . ( 2 ) 3 - باز مرحوم صدوق در همان كتاب به سند خود از « ابراهيم كرخى » از امام صادق ( عليه السلام ) روايت كرده كه گفت : گفتم به چه علت امير المؤمنين چون كه بر بردم والى شد ، فدك را تصرف نكرد ؟ فرمود : به جهت اقتدا به رسول خدا وقتى كه مكه را فتح كرد ، عقيل بن ابو طالب خانه آن حضرت را فروخته بود ، به پيامبر عرض شد كه اى رسول خدا چرا به خانه خودت باز نمىگردى ؟ فرمود : مگر عقيل براى ما خانه گذاشته ؟ ما اهل بيت چيزى را كه از ما به ظلم گرفته شده پس نمىگيريم بدين جهت على ( عليه السلام ) نيز فدك را وقتى كه به حكومت رسيد ، پس نگرفت [3] . ( 3 ) 4 - و باز در همان باب جواب سومى به سند خود از « على بن فضال » از

[1] ابن ابى الحديد ، شرح نهج البلاغه ، ج 16 ، ص 252 .
[2] صدوق ، ابن بابويه قمى ، علل الشرائع ، ج 1 ، ص 149 ، طبع قم .
[3] همان كتاب .

406