از جانب خود مورد تأكيد قرار داده . چنين تفويض چه از جهت عقل و چه از جنبهء نقل فسادى در آن نيست ، بلكه در بسيارى از اخبار بياناتى بنشان آن آمده است ، حتّى اينكه كلينى در كتاب كافى بابى با عنوان « باب التفويض الى رسول الله صلى الله عليه و آله و الى الائمّه عليهم السّلام في أمر الدّين گشوده است ، و اين گونه تفويض اختصاص به پيمبر صلى الله عليه و آله ندارد ، بلكه در باره أئمّه عليهم السّلام جارى و ساريست .
پنجم از معانى آن ، تفويض در عطا و منع است ، زيرا خداى تعالى زمين و آنچه را كه در آن وجود دارد براى ايشان آفريده است ، و انفال و خمس و صفايا را براى پيشوايان معصوم قرار داده است ، و بنا بر اين مىتوانند هر چه را بخواهند عطا كنند ، و هر چه را بخواهند منع نمايند و دريغ بدارند ، و اين معنى نيز بمانند معنى سابق آن در باب خودش و در بارهء صحّتش جاى سخن نيست .
معنى ششم از آن معانى ، اختيار است ، و آن عبارت از اينست كه در هر واقعه اى به ظاهر شريعت يا بعلم خودشان ، يا الهامى كه از جانب خداى تعالى از واقع امر به ايشان ميرسد حكم كنند ، چنان كه بعضى از اخبار بر آن دلالت دارد ، و سيد محسن اعرجى كاظمى آن را در كتاب « عدّة الرّجال » ذكر كرده است ، و ظاهر معنى اختيار مختار بودن مطلق در هر واقعه اى است ، ولى واقع امر اينست كه ايشان در كليهء امور بدون شرط و قيد مختار نيستند .
معنى هفتم از معانى تفويض معنائى است كه معتزله بر آنند ، و خلاصهء آن چنين است كه خدا - جلّ شأنه - فعاليّت و مداخله اى در افعال بندگان بجز اين ندارد كه ايشان را آفريده است و قدرت بخشيده است ، و آنگاه امر افعال را به ايشان تفويض كرده است ، بطورى كه بر عكس گفتهء مجبّره هر چه بخواهند مستقلا بجا مىآورند ، و اين معنى بديهى البطلان است ، و اخبار دائر بر مذمّت قائلين آن آمده است ، همچنان كه در مذمّت برادران جبرى ايشان رسيده است .
هشتم از معانى تفويض ، قول زنادقه و ابا حيان است ، و آن عبارت از قائل بودن برفع منع از خلق در افعال ، و مباح ساختن هر كاريست كه اراده كنند ، همانطور كه سيّد اعرجى از شهيد - رحمهما الله - در بحث امر بين الأمرين حكايت كرده است .

576