غلات : آنان سه فرقه‌اند ، كه فرقه اى از ايشان در بارهء على عليه السّلام غلوّ ميكنند و او را خدا ميخوانند و به تخميس قائلند ، يعنى عقيده دارند كه سلمان و ابو ذر و مقداد و عمّار و عمر بن أميّهء ضمرى از طرف على عليه السّلام مأمور بتدبير جهان بوده‌اند ، و او داراى مقام ربوبيّت است .
و فرقهء ديگر در بارهء اهل بيت عليهم السّلام غلو ميكنند ، و در حق ايشان قائل بصفات و خصوصيّاتى هستند كه خود ايشان در بارهء خود چنين ادّعائى ندارند ، از قبيل ادّعاى نبوّت و الوهيّت .
و فرقهء ديگر معتقدند كه شناخت امام شخص را از همگى عبادات و واجبات بىنياز ميسازد ، و از اين رو طهارت و نماز و روزه و زكات و حجّ را با اتّكال بدوستى و ولايت اهل بيت ترك ميكنند ، و قسمت مهمّ آنچه در كتب رجال بويژه كتب متقدّمين آمده است كه فلان شخص غالى است ، يا از غلاتست مقصود همين طايفه است ، و گواه اين امر موضوعى است كه احمد بن حسين غضائرى از حسن بن محمد ابن بندار قمّى روايت كرده است كه گفت : « از مشايخ و اساتيد خود شنيدم كه ميگفتند : محمد بن أورمه وقتى رمى بغلوّ شد ، اشاعره كسانى را براى قتل او برانگيختند ، ولى ايشان او را بحالى يافتند كه در چند شب از اوّل تا آخر آن نماز ميگزارد ، و به همين جهت از اعتقاد خود در بارهء او متوقّف شدند » .
و در كتاب « فلاح السائل » از حسين بن احمد مالكى آمده است كه گفت : « با احمد بن مليك كرخي راجع به آنچه از امر غلوّ در بارهء محمّد بن سنان گفته مىشود سخن بميان آوردم ، گفت : معاذ الله ! او طهور يعنى وضو و غسل را به من آموخته است » .
و همچنين اخبار ديگرى در اين زمينه آمده است كه دلالت بر اين دارد كه مراد بغلوّ و غالى در كتب رجال قدما همين معنى است ، نه آن دو معناى اوّل .
و همين موضوع يكى از متأخرين - رضى الله عنه - را به اشتباه افكنده تا چنين پنداشته كه مراد بغالى دو معناى اوّلست ، و از اين رو قدما - قدّس الله أسرارهم - را مورد طعن قرار داده ، و گفته است : « علَّت اينكه ايشان بعضى از روات را رمي بغلوّ كرده‌اند اينست كه پاره اى از معجزات را از ايشان نقل نموده‌اند ، يا براى امام علم غيب قائل شده‌اند ، يا نظير آن » . و اين سخنى نااستوار و سوء ظنّى نسبت بمشايخ حديث ، و بزرگان است ، عصمنا الله منه .

573