توضيحات لازم در تحقيق شخصيّت مشيخه بسيار اتّفاق افتاده است كه گفته‌ايم : « فلان شخص فطحى ، يا بترىّ ، يا زيدى ، يا ناووسي ، يا كيسانى ، يا واقفى ، يا جارودى ، يا غالى ، يا مولى » است . از اين رو شايسته است كه مذهب ايشان را بطور اجمال بيان كنيم ، تا خواننده در اين باره داراى بصيرت باشد ، و به همين مناسبت با استظهار بتوفيق الهى ميگوئيم :
فطحيّه : نام فرقه اى از شيعه است ، كه به امامت علىّ أمير المؤمنين و أئمهء بعد از آن بزرگوار ، تا امام جعفر بن محمّد صادق عليهم السّلام قائلند ، ولى پس از او عبد الله بن - جعفر را به امامت گرفته‌اند ، و حجّت ايشان در اين باره اينست كه او بزرگسالترين فرزندان پدر خويش است ، و پدر او فرموده است : « امامت جز در بزرگترين فرزندان امام تحقّق نمىپذيرد » [1] و اين گروه از آنرو « فطحيّه » ناميده شده‌اند كه عبد الله بن جعفر « افطح الرّجلين » بوده ، يعنى پاهاى پهنى داشته ، و يا « افطح الرأس » بوده و بنا بقولى از آنرو كه رئيس ايشان « أفطح » بوده . گفته‌اند عبد الله بن جعفر هفتاد يا نود روز بعد از رحلت پدرش عليه السّلام وفات يافته است ، و از امام صادق عليه السّلام روايت شده است كه به پسر خود ، موسى عليه السّلام فرمود : « فرزند عزيزم ! برادرت بعد از من بجاى من خواهد نشست ، و مدّعى امامت خواهد شد ، پس با او حتّى به كلمه اى نزاع مكن ، زيرا كه او نخستين كس از خاندان منست كه به من خواهد پيوست » .
و در ميان راويان ما جمعى از اينان وجود دارند ، ولى بيشتر ايشان به امام ابو الحسن موسى عليه السّلام رجوع كرده‌اند ، و بسيارى از ايشان از قبيل « بنى فضّال » در نقل اخبار ثقه‌اند .

[1] اصل در اين خبر ، چنان كه در كافى و غير آن آمده ، در صحيح از ابو يحيى الواسطى از هشام بن سالم از آن امام عليه السّلام چنين است « اين امر - يعنى امامت - در فرزند بزرگست در صورتى كه عيب و نقصى در او نباشد . و عبد اللَّه علاوه بر اينكه أفطح بوده از نظر عقلى نيز نقصى داشته است .

569