فرمود : پدرم ابو جعفر عليه السّلام بنده اى را به شش هزار درم مكاتبه فرمود و يك هزار درمش را به او بخشيد و از وى نستاند .
3470 - جابر بن يزيد گفت : از امام باقر عليه السّلام پرسيدم با بردهء مكاتبى شرط شده چنانچه از پرداخت اقساط عاجز ماند برقيّت بازگردد ، و قبل از اينكه چيزى پرداخت نمايد عاجز گشت حكم چيست ؟ امام عليه السّلام فرمود به مجرّد نپرداختن برقيّت بازنگردد تا سه قسط ، و همين كه مقدارى پرداخت به همان مقدار آزاد گشته است ، پس اگر او مقدارى از اقساط را بپردازد نمىتوانند و حقّ ندارند او را برقيّت بازگردانند .
شرح : « ممكن است بگوئيم امام ابتدا حكم مكاتب مشروط را بيان كرده ، بعد حكم مكاتب غير مشروط را » .
3471 - و از امام صادق عليه السّلام سؤال كردند كه اگر مكاتب از پرداخت وجه عاجز ماند در صورتى كه چند قسط پرداخته است حكم چيست ؟ فرمود :
آنچه نتوانسته است بپردازد ( بعد از اينكه مقدارى را پرداخته است ) بايد از بيت المال داده شود ، زيرا خداوند عزيز فرموده است * ( وَفِي الرِّقابِ ) * - ( توبه : 60 ) . « يكى از اصناف هشتگانهء مستحقّين زكات اينها مىباشند » .
3472 - على بن جعفر از برادرش امام هفتم عليه السّلام پرسيد مردى كه

161