بگويد چرا خدا آنچنان كرده است ، زيرا امامت مقام خلافت خدا است و بستگى به خواست او دارد ، و احدى حقّ چون و چرا ندارد ، كه بپرسند به چه علَّت آن را در نژاد حسين قرار داد نه حسن ، خداوند كارهايش بر طبق حكمت است ، و فقط خودش به مصالح امورش واقف است ، و هيچ كس شايسته نيست كه او را به زير سؤال ببرد ، اين انسانهايند ( كه چون اطَّلاع كافى بر مصالح ندارند ) كردارشان مورد سؤال قرار مىگيرد . مصنّف گويد : اين يك معنا بود براى * ( وَإِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّه بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ) * ، مفهوم ديگرى هم دارد ، ولى حقيقت مطلب همان است كه ما ياد كرديم . و ابتلا بر دو قسم است : كه يكى بر خداى تعالى محال است و ديگرى رواست ، آنكه روا نباشد اين است كه امتحان نمايد ، و صبر كند تا گردش چرخ روزگار پرده از روى كار بردارد ، و در نتيجهء آن آزمايش ، چيزى را كه نداند دريابد و از آن علمى پيدا كند ، بىترديد چنين آزمايشى در بارهء خدا درست نيست . زيرا خداوند عين دانائيست و بر تمام امور پنهانى كاملا آگاه است . و نوع ديگر آزمون ، اين است كه خداوند شخص را در كورهء آزمايش قرار مىدهد تا با صبر و پايداريش شايستهء مقام بلندى گردد و ديگران بدانند كه خدا بدين جهت به او بزرگى داده است كه شايسته اش بوده و اين عملا آشكار گردد ، و مردم با ديدن پايدارى و عمل وى در صبر و مصيبت و سختى ، او را الگو نموده و مطابق او عمل نمايند و معلوم گردد كه ايزد متعال از روى حكمت و مصلحت ، وسائل امامت را

292