وضع زمان براى تدبير و رهبرى وجود خارجى نداشته باشد و حكمت الهيه و تدبير معنوى موجب پنهانى او گردد خدا او را در پشت پرده غيبت نهان كند و مستور نمايد تا وقتى مدت غيبت بگذرد چنانچه پس از مطالعه تاريخ همه حجتهاى خدا از پيغمبران و اوصياء پس از وفات حضرت آدم تا اين زمان ما همين طور بودند بعضى پنهان بودند و برخى آشكار آثار صحيحه بر طبق اين موضوع رسيده و قرآن مجيد بر آن گويا است از آن جمله عبد الحميد بن ابى الديلم گويد امام صادق جعفر بن محمد عليه السلام فرمود اى عبد الحميد براى خدا رسولان بود آشكار و رسولانى پنهان و غائب چون از خدا بحق رسولان عيان در خواستى كنى بحق رسولانى نهان هم درخواست كن تصديق آن از قرآن مجيد در گفته خداى تعالى است ( در سوره نساء آيه 164 ) رسولانى كه داستانشان را از پيش براى تو گفتيم و رسولانى كه قصه آنها را نگفتيم و خدا با موسى بوضع خاصى سخن گفت حجتهاى خدا از هنگام مرگ آدم تا پيدايش ابراهيم چنين بودند اوصيائى عيان و نهان چون ابراهيم بدنيا آمد براى آنكه ظهور حجت در آن وقت امكان نداشت خدا زايش و پايش او را از ديده مردم نهان كرد حضرت ابراهيم در موقع تسلط ظالمانه نمرود در پشت پرده بود و خود را با مقام نبوت ظاهر نميكرد تا سالها نمرود فرزندان معصوم رعايا و اهالى كشور خود را در جستجوى ابراهيم ميكشت تا آنكه مدت غيبت سر آمد و اظهار نبوت واجب گرديد و حضرت ابراهيم آنها را بخود دلالت كرد و امر خويش را ظاهر ساخت چون اراده خدا تعلق گرفت كه حجت خود را بر مردم ثابت كند و دين خود را كامل نمايد از هنگام مرگ حضرت ابراهيم اوصيائى بودند كه در روى زمين حجتهاى خداى عز و جل بشمار مىآمدند و دنبال هم مقام

99