ايشان بعلاوه حكمت الهى در مردمان ديرين و اقوام سلف همان حكمت الهى است در آيندگان و در گذشت ايام و روش اعوام تفاوت پذير نيست براى آنكه خداى عز و جل عدل است و حكيم و با هيچ كدام از آفريدگان خود پيوند خويشاوندى و خصومت خاندانى ندارد برتر است از اين موضوع .
خليفه الهى بايد امين و پاكدل باشد ( 2 ) و براى گفته خداى عز و جل * ( وَإِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً ) * الآية مقصد ديگرى است و آن اينست كه خداى عز و جل بخلافت نميگمارد مگر كسى را كه پاكدل و امين باشد تا از خيانت بر كنار باشد زيرا كه اگر شخص آلوده اى را كه وجدان پاكى ندارد بخلافت بر خلق خود اختيار كند نسبت بخلق خويش خيانتكار باشد زيرا اگر شخص دلالى يك حمال خيانتكارى را بشخص تاجرى معرفى كند و آن تاجر بوسيله آن حمال بارى حمل كند و حمال در آن خيانت نمايد آن دلال معرف هم خائن محسوب باشد و چگونه خيانت بر خداى عز و جل روا باشد ؟ كه بدرستى ميفرمايد ( در سوره يوسف آيه 52 ) بدرستى كه خدا نيرنگ خيانتكاران را رهبرى نميكند و پيغمبر خود محمد ص را ادب آموخته است بگفته خود ( در سوره نساء آيه 105 ) مباش طرفدار خيانتكاران چگونه و از كجا رواست كه آنچه ديگران را از آن نهى كرده خود مرتكب شود با اينكه قوم يهود را باين روش نكوهيده نفاق انگيز سرزنش نموده ( در سوره بقره آيه 44 ) فرموده آيا مردم را بنيكو كارى فرمان كنيد و خود را فراموش كنيد با آنكه كتابخوان و كتابدان باشيد آيا خردمندى نداريد ؟
سابقه غيبت امام عليه السّلام از بدو آفرينش ( 3 ) در گفتار خداى عز و جل * ( وَإِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً ) * دليل نيرومندى است براى غيبت [1] امام عليه السّلام براى آنكه چون خداى عز و جل اعلام بنصب خليفه خود در

[1] استفاده دوام خلافت الهيه از كلمه ربك مبنى بر دو مقدمه است . 1 - كاف خطاب از خصوصيت شخص مخاطب منسلخ است و منظور از آن هر فرد قابل خطابى است تا روز قيامت چنانچه علماى بيان در مثل * ( وَلَوْ تَرى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ اگر بينى آن موقعى كه كفار بر - كناره دوزخ ايستاده‌اند ) گفته و آن را حمل بر مخاطب نوعى نموده‌اند و مقصود از آن شخص معينى نيست . 2 - رب معنى تربيتكننده و پرورش دهنده دارد و عنايت بتربيت سبب نصب خليفه است و نسبت بهر كسى در هر زمانى انجام تربيت معنوى و مادى نيازمند وجود خليفه عادل است و اين موضوع تا روز قيامت ادامه دارد .

85