آنها حكم مىكند يا مخالف آنهاست ؟ اگر بگويد : نزد او همان علوم آنهاست ، مىگوئيم : پس به علم امام شما چه نيازى وجود دارد كه كسى آن را نشنيده است ؟ در حالى كه كتب شافعى و ابو حنيفه ظاهر و منتشر و موجود است . و اگر بگويد : علم او غير علم آنهاست ، مىگوئيم : غير علوم آن دو عبارت از نصوصى است كه جمعى از مشايخ معتزله استخراج كرده‌اند و مىگويند هر چيزى مطابق حكم عقل است مگر آنكه خبر قاطع عذرى بر خلاف آن باشد ، چنانچه مذهب نظَّام و پيروان اوست . ولى مذهب اماميّه اين است كه همهء احكام مطابق نصّ است و بدانيد كه ما نمىگوئيم در همهء جزئيّات نصّ وارد شده است كه ممكن است در دلها چنين خطور كند ، بلكه مىگوئيم جملاتى منصوص است كه هر كس آنها را بفهمد ، احكام را خواهد فهميد ، بىآنكه قياس و اجتهاد را بكار گرفته باشيم . و اگر بگويند : او را علمى است كه با همهء علوم مخالف است ، از حدود متعارف خارج شده‌اند ، گر چه به مذهبى از مذاهب آويخته باشند ، به ايشان مىگوئيم : آن علم كجاست ؟ آيا آن را يك تن مورد اعتماد و وثوق از امامتان نقل كرده است ؟
و اگر بگويند : آرى ، مىگوئيم : ما عمرى طولانى با شما معاشرت كرده‌ايم و حتّى يك حرف از اين علوم را نشنيده‌ايم ، در حالى كه شما قومى هستيد كه تقيّه را

244