آن را ظاهر كنيد ، و اگر چنين علمى سراغ نداريد در اين سخن خداى تعالى تفكَّر كنيد : « آيا كسى كه به حقّ راهبرى مىكند شايسته‌تر است كه پيروى شود يا كسى كه هدايت نمىشود مگر آنكه ديگرى او را هدايت كند ، شما را چه مىشود ؟
چگونه حكم مىكنيد ؟ » . [1] ما منكر آن نيستيم كه حسن بن حسن ، فضل و تقدّم و طهارت و پاكى و عدالت داشته است ، امّا ركن امر امامت عبارت از علم به دين و معرفت احكام ربّ العالمين و دانستن تأويل كتاب الهى است ، و ما تا به امروز نديده و نشنيده‌ايم كه مرجع يكى از زيديّه در امر تأويل قرآن كريم استخراج معنا نباشد و در فروعات و احكام بر اجتهاد و قياس اعتماد نكرده باشد ، امّا مىدانيم كه معرفت تأويل قرآن كريم را نمىتوان به طريق استخراج و استنباط فهميد ، زيرا اين كار وقتى ممكن است كه قرآن كريم به يك لغت نازل شده باشد و دانشمندان آن لغت نيز مراد را بدانند ، امّا اين كتاب به لغات كثيره نازل شده است و در آن مطالبى وجود دارد كه مراد از آن جز به بيان الهى دانسته نمىشود ، مثل نماز و زكات و حجّ و از اين قبيل ؛ و نيز مطالبى وجود دارد كه مراد از آن جز با توقيف از آنچه

[1] يونس : 35 .

196