متعدّدهء صحيح السّند و معتبر آمده است « مسيرة يوم » يا « بياض يوم » ميباشد ، و لفظ « بريدين » يا « ثمانية فراسخ » و يا « اربعة و عشرون ميلا » كه پاره اى از متاخرين از اطلاق آن هشت فرسخ فهميده‌اند ، اجتهاد نيست بلكه صرف تصوّر و شايد تقليد قدما بدون تأمّل است ، زيرا همهء آن مطلقات ، از اخبار ديگر مقيّد بودنشان ادراك مىشود ، چون سائل از امام عليه السّلام ميپرسد :
« كم ادنى ما يقصّر الرّجل ؟ » امام در پاسخ ميفرمايد :
« في مسيرة يوم ، و ذلك بريدان ، و هما ثمانية فراسخ » يعنى مقدار مسير يك روز راه كه دو بريد يا هشت فرسخ است ، و در روايت صحيح ديگر راوى مىپرسد : « في كم يقصّر الرّجل ؟ » امام ميفرمايد :
« في بياض يوم ، او بريدين » ، چنان كه ملاحظه مىشود در هر دو خبر امام پاسخ را ابتداء از زمان سفر ميدهد نه از مقدار مسافت ، و بسيار روشن است كه ملاك ، زمان است ، نه طول راه ، و در خبر ديگر ميفرمايد :
« يجب التّقصير في مسيرة يوم و ان كان يدور في عمله » و اين نيز صراحت در مدّت دارد نه مسافت ، و فقهاى عظام - رحمة الله عليهم - در گذشته چون روايات هشت فرسخ و « بريدين » و « مسيرة يوم » و « بياض يوم » همه يك حدّ را بيان ميكرده ، لذا براى عموم هشت فرسخ را ملاك قرار داده‌اند ، اما اكنون كه مسيرة يوم با خودروهاى موتورى حدّ اقلّ يك صد فرسخ است حكم و ملاك - چنان كه از روايات فهميده مىشود - بايد روى زمان رود نه بعد مسافت ، و الَّا هشت فرسخ كه در كمتر از چهل دقيقه رفتن انجام مىشود ، مسافر عسر و حرجى در آن احساس نمىكند تا خداوند خواسته باشد زحمت او را كم كند ، و افطار روزه را بر او واجب كند ، و نماز واجب را از او قصر بخواهد . * ( وَالسَّلامُ عَلى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى ) * » .
و اگر بپرسد : چرا مسافر نوافل روز را بايد ترك كند ولى نوافل شب برقرار

238