است ؟ پاسخ آنست كه هر نمازى كه در سفر قصر نيست نوافل آنهم بر جاى خود باقيست ، و آن چنين است كه نماز مغرب چون در سفر و حضر بايد تمام بجا آورده شود نافله‌هاى بعد از آن تمامى برجاست و بايد ادا شود ، و همچنين نماز صبح چون تمام است نوافل ما قبل آن هم برجاست .
و اگر سؤال كند كه چرا نماز عشاء كه قصر بايد خوانده شود نافله اش ساقط نيست ، گفته مىشود اين دو ركعت از پنجاه ركعت فرائض و نوافل نيست ، بلكه بر پنجاه ركعت فريضه و نافله اضافه شده تا در مقابل هر ركعت از فريضه دو ركعت نافله باشد .
و اگر بگويد : چرا براى مسافر و مريض جايز است كه نماز شب خود را در اوّل شب بجاى آورند ؟ گفته مىشود : براى اينكه مسافر مشغوليّاتى دارد ، و بيمار هم ضعف و ناسلامتى دارد و در شب بايد استراحت كنند ، لذا در اول شب براى آنان اداى نوافل جايز شده است تا مريض استراحت كند و مسافر هم بكار خود كه : تهيّهء اسباب و وسائل و پيمودن راه و طىّ طريق است برسد .
و اگر بپرسد : چرا مأموريم كه بر مردگان خود نماز بخوانيم گفته مىشود :
براى اينكه بدرگاه خدا شفيع ميت شوند و آمرزش او را از خداوند بخواهند ،

239