غافل است بنماز ، و اعلان وقت است براى كسى كه اوقات نماز را نمىداند ، و اينكه اين اذان خواننده اى باشد خلق را بسوى عبادت پروردگارشان ، و مايلشان كند بترغيب و تحريص به نيايش ، و باقرار در آورد آنان را بيگانگى معبود ، و ايمان را ظاهر و علنى و اسلام را آشكاركننده ، و اعلام نماينده ايست كسانى را كه از آن غافل گشته‌اند ، و جز اين نيست كه مؤذّن را مؤذّن گفته‌اند براى آنكه اعلام نماز ميكند و برپائى آن را بگوش همه ميرساند .
پس اگر كسى بپرسد كه : چرا در اذان آغاز بتكبير و گفتن : « الله اكبر » ميكنند پيش از آنكه كلمهء توحيد و « لا اله الَّا الله » گويند ؟ پاسخ آنست كه خداوند خواسته است ابتداء بذكر او شود ، و در تكبير « الله » در آغاز است ولى در « لا اله الَّا الله » نام او « الله » در آخر است ، پس ابتدا بنام خود كه « الله » است فرمود تا حرف اوّل اذان و حرف آخر آن « الله » باشد .
و اگر فردى بپرسد كه : چرا هر جملهء از اذان دو بار تكرار مىشود ؟ در پاسخ گويند : براى آنكه در گوش سامعان تأكيدى باشد ، اگر نداى اوّل را غافل بود در بار دوم متوجه شود ، و ديگر آنكه نماز دو ركعت دو ركعت است ، لذا جملات اذان نيز دو بار دو بار است .

216