دومين مخلوق ، حروفند كه وزن و رنگ ندارند ، قابل شنيدن و وصف كردن هستند ولى قابل ديدن نيستند ، سومين مخلوق چيزى است از همهء انواع محسوس ملموس ، قابل چشيدن و قابل ديدن است ، و خداوند تبارك و تعالى قبل از ابداع بوده است ، زيرا قبل از خداوند - عزّ و جلّ - و همراه او چيز ديگرى نبوده است ، و ابداع قبل از حروف بوده است و حروف چيز ديگرى غير از خود را نشان نمىدهند .
مأمون سؤال كرد : چطور غير از خود چيز ديگرى را نشان نمىدهند ؟
حضرت فرمودند : زيرا ، خداوند تبارك و تعالى آنها را براى معنى كنار هم جمع مىكند ، وقتى چند حرف از آنها را مثلا چهار حرف يا پنج يا شش يا بيشتر يا كمتر را در كنار هم قرار مىدهد ، براى معنايى است محدث و جديد كه قبلا نبوده است ، عمران پرسيد : ما چگونه مىتوانيم اين مطلب را ( بهتر ) بفهميم ؟
حضرت فرمودند : توضيح اين مطلب چنين است كه وقتى مقصود تو از اين حروف ، خود آنها باشد نه چيز ديگرى ، آنها را جدا جدا ذكر مىكنى و ميگوئى : ا ، ب ، ت ، ث ، ج ، ح ، خ تا آخر . در اين صورت معنايى غير از خود

351