زنان از معامله كردن و آمدن در محل معامله ممنوع هستند و علتهاى بسيار ديگر هم دارد . علت تزويج كردن مرد چهار زن را و حرام بودن زياده از يك شوهر از براى زن آنست كه مرد چون چهار زن تزويج كرد ولد منسوب باوست اما زن اگر دو شوهر يا بيشتر داشته باشد معلوم نخواهد شد كه ولد از كيست زيرا كه ايشان در نكاح و وطى او شركت دارند و چون ولد معلوم نشد از كيست مفسده انساب و ميراث بردن و نشناختن او متحقق گردد .
علت تزويج كردن بنده دو زن را و حرام بودن زياده از آن بر او اينست كه بنده در طلاق و نكاح نصف مرد آزاد است نه خود را مالك شود و نه او را مالى باشد و نفقهء او بر مولايش باشد تا اينكه اين باعث فرق مىشود ميان بنده و آزاد و از براى آنكه بنده را كار كمتر باشد و در خدمت مولاى خود باشتغال و خدمات او مستمر و مستقر باشد .
علت جايز بودن طلاق سه مرتبه آنست كه در سه طلاق مهلتى حاصل آيد از يكى تا سه - طلاق و بسا هست كه رغبتى حاصل شود و يا آنكه اگر غضب بوده است فرو نشيند و از براى آنست كه سبب شود ترسانيدن و تأديب كردن زنان و زجر نمودن ايشان را از نافرمانى شوهران خود پس زن مستحق مفارقت و جدائى خواهد شد زيرا كه در عملى داخل شده است كه سزاوار او نيست و آن مخالفت و نافرمانى شوهر است .
علت حرام شدن زن بعد از نه طلاق كه ابدا از براى او حلاليت حاصل نشود و حرام ابدى گردد آنست كه اين حرام شدن از براى او عقوبت و پاداش باشد كه مرد طلاق را بازى نپندارد و زن را ضعيف نشمرد و از براى اينست كه مرد در امورات خود نظر كند و در اعمال و كردار خود بيدار باشد و عبرت گيرد و اين نه مرتبه طلاق دادن سبب شود از براى يأس و نااميدى طرفين از تزويج كردن يعنى بعد از اين براحت افتد و آنها را بر اين زحمت و مشقت روى ندهد .
علت طلاق دادن بندهء زوجهء خود را دو مرتبه يعنى بعد از دو مرتبه طلاق زوجه بر وى حرام شود و محتاج بمحلل خواهد بود آنست كه طلاق كنيز بر نصف است پس در طلاق دادن من باب احتياط و كمال در فرائض است يعنى بحسب قاعده نصف ميبايد و يك نصف طلاق سبب حرمت شود زيرا كه در آزاد سه طلاق سبب از براى حرمت مىشود و باقتضاى قاعده نصف يك طلاق و نصف طلاق مىشود پس دو طلاق من باب اكمال فرائض است و همچنين است در فرق در عده از براى زوجهء كه شوهر آن وفات كند يعنى عده آزاد كه چهار ماه و ده روز است وعده كنيز نصف آنست كه دو ماه و پنج روز باشد .
علت مسموع نبودن شهادت زنان در طلاق و ديدن هلال ضعف زنان است از رؤيت هلال و دوستى ايشان است با يك ديگر در طلاق پس از اين جهت جايز نباشد شهادت زنان در هيچ

328