ابراهيم گويد از آن جناب سؤال كردم از قول حقتعالى * ( خَتَمَ الله عَلى قُلُوبِهِمْ وَعَلى سَمْعِهِمْ ) * فرمود ختم مهر زدن بر قلوب كفار است بجهت عقاب كردن بر كفر ايشان چنان كه فرموده است * ( لَعَنَهُمُ الله بِكُفْرِهِمْ فَلا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا ) * و سؤال كردم از اينكه آيا حقتعالى جبر ميكند كفار را بر معاصى فرمود جبر نميكند آنها را بلكه مخير ميگذارد و مهلت ميدهد آنها را تا اينكه توبه كنند .
عرض كردم آيا تكليف ميكند بندگان خود را بچيزى كه طاقت نداشته باشند فرمود چگونه چنين ميكند و حال آنكه فرموده * ( وَما رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ ) * پروردگار تو ظلم نكند به بندگان پس از آن حضرت فرمود پدر بزرگوارم موسى بن جعفر از پدر بزرگوارش جعفر بن محمد ( ع ) روايت كرده است كه فرمود كسى كه گمان ميكند كه خداوند جبر ميكند بندگان خود را بمعاصى يا اينكه تكليف ما لا يطاق ميكند ايشان را ذبيحهء او را نخوريد و شهادت او را قبول نكنيد و عقب او نماز نكنيد و چيزى از زكاة باو ندهيد يعنى كسى كه اين عقيده داشته باشد كافر است . 17 - از يزيد بن عمير بن معاوية الشامى مروى است كه گفت وارد شدم بر حضرت على بن موسى الرضا ( ع ) در مرو و عرض كردم يا ابن رسول الله حديثى از صادق آل محمد جعفر بن محمد از براى ما روايت شده است كه فرمود لا جبر و لا تفويض بل امر بين الامرين ) * چيست معنى اين حديث فرمود كسى كه گمان كند كه خداوند افعال ما را مرتكب مىشود . پس از آن ما را بر آن افعال عذاب ميكند قائل بجبر است و كسى كه گمان كند كه خداى عز و جل خلق و و رزق را تفويض بحجج خود ( ع ) نموده قائل بتفويض است و كسى كه قائل بجبر است كافر است و كسى كه قائل بتفويض است مشركست عرض كردم يا ابن رسول الله پس معنى امر بين الامرين چيست فرمود يافتن راه است بكردن آنچه بآن امر فرموده‌اند و ترك كردن آنچه از آن نهى فرموده‌اند عرض كردم آيا از براى خداى عز و جل مشيت و ارادهء هست در اين فعل و ترك فرمود اما طاعات و عبادات پس اراده و مشيت خداوند امر بآنها و رضاى آنها و يارى كردن بآنها است و اراده و مشيت حق در معاصى نهى از آنها و سخط و غضب از آنها و خذلان و فرو گذاشتن يارى از براى آنها است عرض كردم آنها از براى خداوند در عبادات و معاصى حكم است فرمود بلى عملى از بندگان از خير و شر صادر نميشود مگر بحكم خداوند و از براى خداوند در آنها حكم است عرض كردم معنى اين حكم چيست فرمود حكم كردن از براى ايشان بآنچه استحقاق دارند بر افعال خود از ثواب و عقاب در دنيا و آخرت . 18 - از عبد العزيز بن مسلم مروى است كه گفت سؤال كردم از حضرت رضا ( ع ) از قول حقتعالى * ( نَسُوا الله فَنَسِيَهُمْ ) * فرمود از براى خداوند نسيان و سهو نيست نسيان و سهو از براى مخلوق خدا است و از براى كسى است كه وجود او تازگى داشته باشد نه خدا كه وجود

79