كن آن جناب فرمود مرگ از براى مؤمن مثل بوى خوش است كه آن را ببويد و از جهت خوشى آن بوى او را خواب ربايد و جميع تعب و الم از او منقطع شود اما از براى كافران مثل گزيدن افعى و نيش فرو بردن عقربها يا سختر است پس بآن جناب عرض كردند كه گروهى ميگويند كه مرگ سختتر است از بريدن بارها و مقراض كردن و چيدن بمقراضها و شكستن بسنگها و گردانيدن سنگهاى آسيا بر روى حدقه هاى چشم فرمود بلى چنين است از براى بعضى از كافران و بد كردارها آيا نمىبينيد بعضى از آنها را كه معاينه اين شدائد از براى آنها روى ميدهد و هنگام مرگ در اين گونه بليات واقع ميشوند پس اين حالت مردن از براى آنها سختتر است از آنكه در آن بليات واقع بشوند و اين حالت از هر چيزى سختتر است مگر از عذاب آخرت چه آن از عذاب دنيا سختتر است عرض كردند پس چرا ما كافرى را ملاحظه ميكنيم كه حالت نزع از براى او آسان مىشود و بآسانى جان ميدهد و در آن حال سخن ميگويد و ميخندد و در مؤمنان نيز اين حالت را مشاهده كنيم و بسا هست كه مؤمنان و كافران در وقت سكرات موت رنج بسيار ميكشند و بدشوارى جان ميدهند و نهايت سختى از براى آنها روى ميدهد فرمود كه مؤمن چون بآسانى جان دهد و بزودى حقتعالى در ثواب او تعجيل فرموده و چون بسختى جان دهد حقتعالى ميخواهد او را از گناه پاك كند تا اينكه چون وارد آخرت مىشود و در آن سراى قدم نهد پاك و پاكيزه و بدون گناه قدم نهد و مستحق ثواب اخروى شود كه هيچ عملى بغير از ثواب از براى او نباشد ، اما كافر چون بآسانى جان دهد حقتعالى ميخواهد پاداش حسابى كه در دنيا از او صادر شده است آن هنگام بدهد تا اينكه وقتى كه در آخرت وارد مىشود چيزى از براى او نباشد مگر آنكه موجب عذاب او شود اما وقتى كه بدشوارى و سختى جان دهد آن هنگام ابتداى عذاب او باشد و حقتعالى عادلست و باحدى ستم نكند .
پس بحضرت صادق عرض كردند كه خبر بده ما را از طاعون آن جناب فرمود كه طاعون عذاب خداست از براى قومى و رحمت است از براى قومى ديگر عرض كردند كه چگونه مىشود عذاب رحمت باشد فرمود آيا نميدانى كه آتش جهنم از براى كفار عذاب است و اما از براى فرشته هائى كه موكل جهنماند و هميشه با كفار در جهنمند رحمت است . از على بن اسباط مروى است كه گفت بحضرت رضا ( ع ) عرض كردم كه بسا هست واقعهء رخ دهد كه لا بد بايد حكم آن را بدانم و در شهر كسى از دوستان شما نيست كه از او استفسار كنم در اين صورت چه كنم فرمود برو نزد فقيه شهر و از او استفسار كن و هر چه فتوى داد بخلاف آن عمل كن زيرا كه حق خلاف آنست . حضرت رضا ( ع ) از آباء امجاد خود از حضرت امير المؤمنين ( ع ) روايت كرده است آن جناب فرموده رسول خدا فرمود سفيدى موى پيش سر علامت ميمنت و مباركيست و در دو صفحهء صورت علامت سخاوت است و در گيسو علامت شجاعت است و در پشت سر علامت شومى و بدبختى است . از ابو الصلت عبد السلام بن صالح مروى است كه گفت از حضرت على بن موسى

209