حضرت فرمود خداوند اولا خلق را آفريد و ثانيا خلق را از وجود بعدم برد و دوباره ايجاد كند او است يكتا و از اول بوده و هميشه يگانه بود چيزى با او نبود و فرد بود و دويمى از براى او نبود نه معلوم و نه مجهول و نه كسى كه حقيقت او مشخص باشد و نه كسى كه حقيقت او تشخيص نشده باشد و نه كسى كه مذكور باشد در السنه خلق و نه كسى كه فراموش شده باشد در افواه خلق و نه چيزى كه واقع شود بر او اسم چيز غير از ذات او يعنى اينها دويم خدا و با خدا نميتوانند بود حق يگانه و يكتا است نه ابتدا وقتى بود و نه منتهى بوقت خواهد شد نه قيام و نصب او بچيزى بود و نه بچيزى قائم و نصب مىشود نه بچيزى استناد و اعتماد نمود و نه بچيزى پنهان شد و اتصاف او بتمام اين صفات پيش از خلق نيز بود زيرا كه چيزى غير از ذات بىنياز او نبود و هر چه من گفتم از اين صفات حادث است و ترجمه است و ليكن باينها صفات خدا را ميداند و ميفهمد هر كس بايد بداند و بدان كه ايجاد و مشيت و اراده بيك معنى هستند و اسماء آنها سه است و اول ابداع يعنى ايجاد اراده و مشيت خداوند حروف است كه حقتعالى حروف را اصل هر چيزى و دليل و رهنما قرار داده از براى هر چيزى كه درك گرديده شود و تميز دهنده هر مشكلى قرار داده و بسبب اين حروف است جدا كردن هر چيزى را از حق و باطل و ساختن و ساخته شده و معنى و غير معنى و تمام امور بحروف فراهم آيد و حقتعالى از براى حروف در وقت ايجاد نمودن معنى غير از خود اين حروف قرار نداد كه نهايت اين حروف بآن باشد و در خارج وجودى از براى حروف نباشد زيرا كه حروف ايجاد شدند بايجاد كردن پس چيزى غير از ايجاد و حروف نبود كه محل ظهور و بروز حروف باشد و نور كه مراد وجود و ايجاد است در اين مقام اول فعل خداوند است كه مزين و روشن نمود خداوند آسمان و زمين را بوجود و حروف ساخته شده و مفعول اين فعل است و اين حروف اين گفتگوها و اين عبارات است كه حقتعالى بخلق تعليم نموده و اين حروف سى و سه حرف است بيست و هشت حرف از آنها دلالت كند بر لغت عربى و از اين بيست و هشت حرف دوازده حرف دلالت كند بر لغتهاى سريانيه و عبرانيه و از اين دوازده حرف پنج حرف است كه تغيير داده شده است و در ساير لغات از عجم و ساير اقاليم استعمال مىشود پس آن بيست و هشت حرف با اين پنج حرف كه از آن بيست و هشت تغيير داده شده است مجموع اينها بسى و سه حرف مىشود و اما آن پنج حرف بسبب حدوث علل و اسباب مثل انحراف لهجه هاى خلق و اختلاف منطق آنها شده است كه ذكر آنها سزاوار نيست زياده بر آنچه ذكر شد . « مترجم گويد » كه چون عبارت در بعضى از نسخ اين طور نسخه شده است كه و اما الخمسة المختلفه فبحجج ) * و مرحوم مجلسى ميفرمايد در بحار كه اظهر اينست كه اين عبارت اين نوع نبوده است و روات بجهت اشتباه امر بر آنها تصحيف كرده‌اند و آن پنج حرف كاف فارسيه است مثل اينكه گويند بگو و جيم سه نقطه است مثل اينكه ميگويند چه ميگوئى و از سه نقطه است مثل اينكه ميگويند :

115