زشت است گسستن پس از پيوستن ؛ و ستمكارى پس از برادرى ، و دشمنى پس از دوستى ؛ و خيانت به آن كس كه تو را امين شمرده ؛ و مأيوس ساختن آن كس كه به تو اميد بسته ، و نارو زدن به آن كس كه به تو اعتماد نموده ، و اگر ناگزير از قطع رابطهء با برادرت شدى جايى براى - دوستى - او براى خود باقى گذار تا اگر روزى بر وى آشكار گرديد راه برگشت داشته باشى ، هر كسى كه به تو گمان نيك برد گمانش را تأييد كن ، و مبادا حقّ برادرت را به اعتماد رفاقتى كه با او دارى ضايع سازى ! چه آن كس كه حقّش را پايمال كرده اى برادر نتوانى شمرد ، مبادا خانواده ات به سبب تو بدبختترين مردم باشند ! به آن كس كه تو را نخواهد و از تو بيزارى جويد دل مبند ، و از آن كس كه خواهان توست - چنانچه در خور معاشرت بود - روى مگردان ، مبادا برادرت به بريدن از تو قوىتر از تو در پيوستن تو به او باشد ، و مبادا كه او در بدى رساندن به تو از خوبى كردن تو به او پيشگامتر باشد ، و نه در بخل از تو در بخشش نيرومندتر باشد ، و نه توانائى او در تقصير ( كوتاهى ) از توانائى تو در فضل ( نيكى ) بيشتر باشد ، و جفاى كسى كه بر تو ستم كند در ديده ات بزرگ نيايد ، چه او در زيان خود و سود تو كوشش نمايد ، و سزاى آن كس كه شادت كند آن نيست كه با او بدى كنى ، رزق و نصيب دو رزق است : يكى آن رزق كه تو آن را مىجوئى ، و ديگر رزقى كه آن تو را مىجويد ، چنانچه اگر تو به سراغ آن نروى خود به سوى تو مىآيد .
و بدان فرزندم ! روزگار پر از پيش آمدهاى ناگوار است ، مبادا در زمرهء افرادى باشى كه ملامتشان بسيار و عذرشان نزد مردم كم است ، چه زشت است فروتنى به هنگام نيازمندى ، و درشتى به وقت بىنيازى ، همانا بهرهء تو از اين سرا همان است كه آبادانى خانهء آخرتت بدان است ، در اين صورت بجا بخشش و خرج كن ، و خزانه دار ديگران مباش ، اگر بدان چه از دستت رفته بىقرارى كنى ، در اين صورت مىبايست بر هر چه به دستت نرسيده نيز بىقرارى و زارى كنى ، از آنچه نبوده است بر آنچه بوده دليل گير ، كه كارها مانند يك ديگرند ، هيچ [ نعمت ] ولى نعمتى را ناسپاسى مكن ، چرا كه كفران نعمت در شمار پستترين كفرهاست ، عذر و پوزش را پذيرا باش ، مبادا از كسانى باشى كه از پند بهره اى نبرند مگر از روى ناچارى و اجبار ( تا گرفتار نشوند درس نگيرند ) ، زيرا خردمند پند را مؤدّبانه مىپذيرد ، و چارپايان جز با تازيانه به راه نيايند ، رعايت حقّ هر كس كه حقّت را شناخت بنما ، شريف باشد يا حقير ، غمهاى وارده را با دل نهادن بر پايدارى و صبر

78