و واسطه اى نباشد ، زيرا تو در دار دنيا قسمتى و سهمى دارى كه خواهى گرفت ، و نعمت كم از طرف خداى سبحان به مراتب بهتر از نعمتهاى زيادى است كه از خلق به تو برسد ، هر چند كه همهء نعمتها از آن خداست ، و در صورتى كه عطاى خدا و خلق را با بخششى كه از پادشاهان و فرومايگان درخواست ميكنى بسنجى - با اينكه والاترين مثلها شايسته خداوند است - ، خواهى ديد كه عطاى اندك پادشاهان مايهء سربلندى است و عطاى بسيار فرومايگان ننگ و عار باشد ، پس در كار خود ميانه رو باش كه عاقبتت به خير گردد ، تو نبايد به هيچ قيمتى چيزى از دين و آبرويت را بفروشى . مغبون ( فريفته ) آن كس است كه در بهره اى كه بايد از خدا بگيرد زيان كند . از دنيا همان را كه به تو رو كرد بگير ، و آنچه رو گرداند واگذار ، و باز اگر نمىپذيرى ( لا أقلّ ) در طلب آن آرام و نيك رفتار باش . از همنشينى كسى كه از او بر دينت در هراسى بر حذر باش ! و از سلطان دورى كن ، از فريبهاى شيطان در امان مباش ، كه بگوئى : « هر وقت به بدى و ناروائى برخوردم دست مىكشم » ، زيرا مسلمانانى كه پيش از تو بودند نيز از همين راه هلاك شدند ، با اينكه يقين به معاد داشتند ، اگر به يكى از آنان بىپرده و صريح مىگفتى آخرتت را به دنيا بفروش ، دل بدان نمىداد ، ولى شيطان از طريق مكر و خدعه او را بفريفت تا آن را در برابر كالاى ناچيز دنيا به پرتگاه هلاكتش افكند ، و كم كم از كار بدى به كار بد ديگرش كشانيد ، تا اينكه از رحمت خداوند نااميدش ساخت ، و او را به مرحلهء يأس و حرمان وارد ساخت ، تا بالأخره براى مخالفت اسلام و احكامش وجه تراشى كرد . و اگر دلت جز دوستى دنيا و نزديكى به سلطان چيز ديگرى نخواست ، و از راهنمائى من سر باز زد ، در اين صورت زبانت را نگه دار ، زيرا به پادشاهان در هنگام خشم اعتمادى نباشد ، و جوياى اخبارشان مشو ، و اسرارشان را فاش مكن ، و خود را بامور آنان داخل مكن .
در سكوت ايمنى از پشيمانى نهفته است ، و جبران آنچه به نگفتن به دست نياورده اى آسانتر است تا تدارك آنچه به گفتن از دست داده اى ، كه نگاهدارى آنچه در ظرف است به محكم بستن در آن است ، و نگهدارى آنچه در دست توست نزد من بهتر است از آنچه در دست غير توست ، و جز از مردم مطمئن چيزى نقل مكن ، و گر نه دروغگو درآئى ، و دروغگوئى خارى و ذلَّت است ، تدبير صحيح با روزى در حدّ كفاف كفايتكننده تر است از روزى بسيار با اسراف ، و اندوه نوميدى بهتر از درخواست از مردم است ، و كسب و پيشهء با پارسائى از شادمانى با

75