آنان كه كتاب را مىخوانند بپرس « آيا خداوند پيش از تو پيامبرى مبعوث داشته كه نه غذا خورد و نه در كوى و برزن راه رود كه تو هم نظير او باشى ؟ و تنها فرمود : « اگر تو شكّ دارى » بىآنكه شكَّى در ميان باشد ، بلكه [ اين سخن ] بجهت رعايت انصاف در كلام بود ، مانند آيهء مباهله كه فرمود : « بيائيد تا ما و شما پسران خويش و زنان خويش و خودمان را و خودتان را فراخوانيم ، آنگاه دعا و زارى كنيم و لعنت خداى را بر دروغگويان بگردانيم » ، و اگر گفته بود : « لعنت خدا را بر شما بگردانيم » كه ديگر آنان مباهله را نمىپذيرفتند ، و براستى خداوند بر اين امر واقف است كه رسول او مأموريّتهايش را انجام مىدهد و دروغگو هم نيست ، و نيز پيامبر خود خبر داده بود كه در آنچه مىگويد صادق است ، ولى مايل بود از جانب خود رعايت انصاف را كرده باشد .
4 - و امّا اين آيه : « و اگر هر چه درخت در زمين است قلم گردد و دريا مركَّب ، و هفت درياى ديگر از پس آن بيفزايندش ، كلمات خدا پايان نيابد » ، همين طور هم هست ، اگر درختان دنيا تمامى قلم گردد و دريا مركَّب و هفت درياى ديگر بيفزايندش ، و همهء چشمه‌ها از زمين جوشيدن گيرد ، همه و همه تمام شوند و كلمات خدا پايان نيابد ، و آنها مانند چشمه كبريت ، و چشمهء نمر ، و چشمهء برهوت ، و چشمهء طبريّه ، و چشمهء آب گرم ماسبذان ، و چشمهء آب گرم افريقيّه مشهور به لسنان ، و چشمهء بحرون است . و مائيم آن كلمات خدا كه نه پايان پذيريم و نه فضائلمان درك گردد .
5 - و امّا بهشت ، بىشكّ تمام خوردنيها و نوشيدنيها و سرگرميهائى كه دل بخواهد و ديده لذّت برد در آن هست ، و خدا نيز تمام آنها را براى آدم روا داشته بود ، و آن درختى كه آدم و همسرش را از آن نهى كرده بود درخت حسادت بود ، و به آن دو سفارش فرمود كه : بر افرادى كه خداوند بر مخلوقات ديگر فضيلتى داده به ديدهء حسد ننگرند ، ولى آدم از ياد برد و بدان بچشم حسادت نگريست ، و در او عزم و آهنگى استوار نيافت .
6 - و امّا سؤالت در مورد اين آيه : « يا پسران و دختران به آنها تزويج كند » يعنى براى او پسر و دختر با هم متولَّد شود ، كه به هر دو تائى كه قرين هم باشند [ اصطلاحا ] « زوجان » گويند ، و به هر يك از آن دو « زوج » گفته شود ، و پناه بر خدا كه مراد خداوند جليل نه آن باشد كه تو خود را بدان فريفته اى ، تا جوازى براى ارتكاب گناهت يابى ، و هر كس آن عمل را ( كه تو پنداشته اى ) مرتكب

452