نميريد مگر در حالى كه مسلمان باشيد - آل عمران : 102 » ، و اين آيه : * ( وَما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ ، ما أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَما أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ ) * : « و پريان و آدميان را نيافريديم تا مگر مرا بپرستند ، از آنان نه روزى و رزقى خواهم و نه اينكه مرا طعام دهند - ذاريات : 56 و 57 » ، و اين آيه : * ( اعْبُدُوا الله وَلا تُشْرِكُوا بِه شَيْئاً ) * : « و خداى را بپرستيد و چيزى را با او انباز مسازيد - نساء : 36 » ، و نيز قريب بدين مضمون مىفرمايد : « خدا و پيامبر را فرمان بريد و از او روى مگردانيد در حالى كه مىشنويد - انفال : 2 » .
پس هر كس پندارد كه خداوند متعال أمر و نهى را به بندگان خود سپرده [ با اين كار ] عجز او را به ثبوت رسانده ، و برايش قبول هر عمل خوب و بدى كه كند لازم داشته ، و نيز امر و نهى و وعد و وعيد او را به دليل اين عقيده كه خدا همهء آنها را به او سپرده است باطل دانسته ، زيرا فرد مختار به خواست خود عمل مىكند ، اگر خواهد كفر و اگر خواهد ايمان را بر مىگزيند [ و در هر دو حال ] نه جلوگيرى دارد و نه مانعى ، بنا بر اين هر كس كه بدين معنى معتقد به تفويض باشد بىشكّ بتحقيق تمامى آنچه را كه از خداوند برشمرديم را از وعد ( تشويق ) و وعيد ( تهديد ) ؛ و امر و نهى باطل دانسته ، و مشمول اين آيه است : * ( أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَيَوْمَ الْقِيامَةِ يُرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذابِ وَمَا الله بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ) * : « آيا به برخى از كتاب ايمان مىآوريد و به برخى ديگر كافر مىشويد ؟ پس سزاى كسى از شما كه چنين كند جز رسوائى و خوارى در دنيا نيست ، و روز رستاخيز به سختترين عذاب باز برده شوند ، و خدا از آنچه مىكنيد غافل نيست - بقره : 85 » ، خدا از آنچه اهل تفويض بدان معتقدند برتر و بالاتر است ، برترى بزرگ ! .
بلكه ما را اعتقاد بر اين است كه خداوند جليل و عزيز مردم را با قدرت خود آفريده ، و نيروئى بديشان بخشيده تا با آن او را پرستش و اطاعت كنند ، آنگاه آنان را بخواست خود امر و نهى كرد ، و پيروى امر خود را از ايشان پذيرفته و بدان رضايت داد . و آنان را از نافرمانى خود بازداشته و گناهكاران را نكوهيده و بر آن مجازات ميكند ، و اختيار در امر و نهى ؛ با خدا است ، آنچه خواهد انتخاب كرده و بدان فرمان دهد ، و از هر آنچه ناپسند دارد بازداشته و كيفر كند ، بجهت همان قدرتى كه به بندگان خود داده تا از دستوراتش پيروى ؛ و از نافرمانيش اجتناب كنند ، زيرا عدل و انصاف و حكمت رساى او ظاهر و آشكار است ، و حجّت

437