صفات درك شود نه با حدّ قرار دادن [ طول و عرض ، قلَّت و كثرت ، و رنگ و وزن ] ، پس هيچ يك از اين حدود در مورد خداوند مصداق ندارد تا مخلوقات بتوانند با شناخت خود [ در پرتو اين حدود ] او را بشناسند ، و چنانچه صفات و نامهايش نشانگر او نبودند ؛ مخلوق و آفريدگان تنها نام و صفات او را مىپرستيدند نه معنايش را ، و اگر چنين بود ؛ معبود يكتا غير از « الله » بود ، زيرا صفاتش غير از او است .
عمران گفت : برايم بفرمائيد آيا « توهّم » مخلوق است يا غير مخلوق ؟ ، حضرت عليه السّلام فرمود : خلقى ساكن است كه با سكون درك نمىشود و همانا بدين جهت مخلوق گشته كه چيزى حادث و پديد آمده است ، و خدا است كه او را پديد آورده ، و چون به چيز ناميده شد مخلوق گرديده است ، و بعبارت ديگر همانا خداوند است و مخلوقاتش بدون آنكه چيز سومى در ميان باشد ، و مخلوق يا ساكن است يا متحرّك ، يا مختلف يا يكسان ، يا معلوم يا متشابه ، و هر چيزى كه اسم پذيرد مخلوق است .
از سخنان امام رضا عليه السّلام در شرح و بيان « اصطفاء » چون حضرت رضا عليه السّلام به مجلس مأمون - كه گروهى از علماى عراقى و خراسانى در آن گرد آمده بودند - حاضر شد ، مأمون پرسيد : مرا از معنى اين آيه آگاه سازيد : * ( ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا ) * : « سپس قرآن را به كسانى از بندگانمان كه برگزيديم ميراث داديم - فاطر : 32 » ؟ ، علماى حاضر در مجلس گفتند : مراد خداوند [ از بندگان برگزيده ] تمامى امّت است ، مأمون گفت : اى أبو الحسن نظر شما چيست ؟
فرمود : با آنان هم عقيده نيستم ، بلكه مىگويم : مراد خداوند تبارك و تعالى از بندگان برگزيده همان عترت طاهرهء پيامبر عليهم السّلام بوده است ، مأمون گفت : چطور نظر خداوند تنها عترت بوده نه امّت ؟
حضرت عليه السّلام فرمود : اگر مراد خداوند تمام امّت بود ، همهء آنان اهل بهشت بودند ، بنا بر فرمايش خداوند : * ( فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِه وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ بِإِذْنِ الله ذلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ ) * : « پس ، از ايشان برخى بر خود ستمكار بودند و برخى ميانه رو ، و از ايشان برخى به خواست و فرمان خدا به نيكيها پيشىگيرنده‌اند ، اين است فزونى و بخشش بزرگ - فاطر : 32 » ، سپس خداوند [ در ادامهء

400