عبارتند از : خون ، صفرا ، باد ، و بلغم ، و ستونهايش : عقل - كه زيركى از عقل است - و فهم ، و حفظ ( يعنى : قدرت حافظه ) [ و دانش ] ، و اركانش : نور ، آتش ، روح ، و آب . و صورت آدمى سرشت او است . با نور مىبيند ، با استفاده از آتش ميخورد و مىآشامد ، و توسّط روح جماع مىكند و تحرّك دارد ، و بكمك آب ، طعم چشيدنيها و مزّه‌ها را درمىيابد ، اين بود اساس صورت آدمى . پس اگر عقل او از نور تأييد شود در اين صورت او عالم و حافظ ( داراى قدرت حافظه ) و زيرك و هوشمند و با فهم مىگردد . و با اخلاص در يكتاپرستى و اعتراف به بندگى در خواهد يافت كه در چه موقعيّتى است ؟ و از كجا به او مىرسد ، و براى چه او اينجا است ؟ و به كجا مىرود ؟ ! و خون گاهى بصورت گرم در بدن روان است و گاه سرد ، پس زمانى كه گرم باشد ، آدمى طغيان و سركشى كند ، و سرمست گردد ، و دل خوش نمايد ، و مرتكب قتل شود ، و دزدى كند ، شادى نمايد و خوش بين شود ، و به هرزگى و زنا در افتد و فخر فروشى نمايد . و چون خون آدمى سرد باشد ، اندوهگين و محزون شود ، افتاده و افسرده گردد ، و فراموش كند ، پس اين مجموع عوارضى است كه تمام امراض از آنها مىباشد و ابتداى آن جز با انجام خطائى نخواهد بود [ براى مثال ] خوردن يا نوشيدن در ساعتى انجام شود كه آن ساعت مناسب آن خوراك و نوشيدنى نيست ، كه مايهء خطا و موجب درد و مرضى از انواع امراض گردد .
سپس آن حضرت عليه السّلام پس از آن با كلامى ديگر فرمود : همانا آدمى اين گونه است كه با استفادهء از آتش ميخورد ، مىآشامد و كار مىكند ، و توسّط باد مىشنود و مىبويد . و با استفاده از آب طعم هر خوراك و نوشيدنى را مىچشد . و با روح ؛ جنب و جوش و حركت مىكند ، پس اگر حرارت در معده اش نبود ، عمل هضم موادّ خوراكى و نوشيدنى در بدن انجام نميشد ، و اگر باد نبود حرارت معده شعله ور نميشد ، و هيچ مدفوعى از شكم خارج نميگشت . و چنانچه روح نبود انسان هيچ جنب و جوشى نداشت ، و اگر خنكى آب [ در معده ] نبود ، حرارت معده آن را سوزانده بود ، و در صورت فقدان نور قادر نبود ببيند و بينديشد ، سرشت آدمى از گل است ، و استخوان در بدنش همچون درخت در زمين ، و مويش مانند گياهان ، و أعصاب و پى او مانند پوست بر درخت ، و خونش مانند آب در زمين است ، همان گونه كه زمين بدون آب نپايد بدن آدمى نيز بدون خون نپايد . و مغز از كف و چربى خون است .

333