و از سليمان نبى فرزند حضرت داود عليهما السّلام بمن بگوئيد ، آنجا كه از خداوند درخواست سلطنت و قدرتى كرد كه پس از او هيچ كس در خور آن نباشد ، و خداوند جليل آن را بوى عطا كرد ، و آن پيامبر عليه السّلام [ پيوسته ] حقّ مىگفت و به حقّ عمل مىكرد ، و از آن پس در هيچ جا نيافتم كه شخصيّت او مورد ملامت و عيب خداوند يا فرد مؤمنى قرار گرفته باشد ، و نيز پيش از او حضرت داود عليه السّلام با آن ملك و سلطنت محكمش .
سپس يوسف پيامبر عليه السّلام آنجا كه به پادشاه مصر گفت : * ( اجْعَلْنِي عَلى خَزائِنِ الأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ ) * ، يعنى : « مرا بر خزانه‌هاى اين سرزمين برگمار ، كه بدان نگاهبان و كاملا دانايم » ، پس آن حوزهء مسئوليّتى كه او برگزيد همانا گرداندن حكومت مصر و اطرافش تا يمن بود ، و از آن مناطق تمام قحطىزدگان گندم را از حيطهء حكومت او حمل مىكردند ، و حضرت يوسف عليه السّلام نيز حقّ مىگفت و به حقّ عمل مىكرد ، بر او نيز هيچ سرزنشكننده اى نيافتم .
سپس ذو القرنين ؛ او بنده اى بود كه خدا را دوست داشت و خدا هم او را دوست مىداشت ، اسباب را برايش فراهم ساخته و او را به پادشاهى شرق و غرب زمين رساند ، و او نيز حقّ مىگفت و بدان عمل مىكرد ، سپس بر او نيز هيچ ملامتگرى نيافتم .
پس اى جماعت از رفتارى كه خداوند با مؤمنان دارد درس گيريد و ادب آموزيد و بر امر و نهى الهى اكتفا كرده و عمل كنيد ، و چيزهائى را كه بر شما مشتبه است و نميدانيد از خود وانهيد ، و علم را به اهلش واگذاريد تا نزد خداوند تبارك و تعالى پاداش گيريد و معذور باشيد ، و در پى تحصيل دانش ناسخ و منسوخ ، محكم و متشابه ، و حلال و حرام قرآن باشيد ، كه آن روش به خدا نزديكتر و از جهل دورتر است ، و جهالت و نادانى را براى اهلش وانهيد ، كه بىشكّ شما را اهل جهل و نادانى بسيار است ولى اهل دانش اندك و كم مىباشند ، در حالى كه خداوند فرموده : * ( وَفَوْقَ كُلِّ ذِي عِلْمٍ عَلِيمٌ ) * ، يعنى : « و بالاى هر دانائى ، داناترى هست - يوسف : 76 » .
گفتار آن حضرت عليه السّلام پيرامون آفرينش انسان و تركيب وجودش از امام صادق عليه السّلام آمده است كه فرمود : خودشناسى آدمى بسته به اين است كه خود را توسّط چهار طبع و چهار ستون و چهار ركن بشناسد ، طبيعتهاى او

332