غنيمت را به افرادى كه از قريش با پيامبر هجرت كرده بودند و راست مىگفتند اختصاص داد و مهاجران سائر قبائل [ كه از قريش نبودند ] را از آنان جدا نمود ، بنا به فرمايش خداوند : « كسانى كه از خانه‌ها و اموالشان بيرون رانده شدند » ، چرا كه تنها عادت قريش بود كه خانه‌ها و اموال مسلمانان را مصادره مىكرد ، و ديگر از قبائل عرب چنين برخوردى با مسلمانان نداشتند ، سپس مهاجران را با تخصيص خمس ( يك پنجم از غنائم ) و بر كنار داشتنشان از نفاق ستود ، وقتى كه فرمود : « ايشانند راستگويان » نه دروغگويان ، سپس انصار را ستود ؛ با يادآورى رفتار آنان و محبّت و ايثارى كه با مهاجران نمودند ، و در دل از آنچه به آنان - يعنى مهاجران - دادند ، هيچ حاجت و كراهتى ( تنگى و حسدى ) در بارهء ايشان نيافتند ، و خدا تمجيد خوبى از آنان كرده و فرمود : * ( وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَالإِيمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِه فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ) * ، يعنى : « و كسانى كه سراى هجرت و ايمان را آباد و آماده ساختند ( يعنى جماعت انصار كه در شهر خود ؛ مدينه ايمان آوردند ) هر كس را كه بسوى آنان هجرت كرده است دوست مىدارند و در سينه‌هاى خود از آنچه به آنان ( مهاجران ) داده شده نيازى نمىيابند و [ ايشان را ] بر خويشتن برمىگزينند ، هر چند كه خود بدان نيازمند باشند ، و آن كس كه از بخل و آز خود نگه داشته شود ، ايشانند رستگاران - حشر : 9 » . و ديگر از مردان و افرادى كه پس از فتح مكَّه طرفدار پيامبر صلَّى الله عليه و اله و سلَّم شدند پيش از ايمانشان ؛ بجهت انتقامى كه مسلمانان در تصاحب اموالشان از آنان كشيده بودند دلى پر و ناراحت داشتند ، هنگامى كه اسلامشان نيكو گشت ؛ از حالى كه در روزگار شرك داشتند طلب آمرزش كرده و از خداوند درخواست نمودند كه دلهايشان را از بدخواهى كسانى كه پيش از آنان مسلمان شدند بزدايد ، و [ آنقدر ] براى آنان استغفار و طلب آمرزش كردند تا عقده‌هاى دلشان گشوده گشت و با هم برادر شدند ، و خداوند گويندگان اين مطالب را بطور خصوص ستوده و فرموده : * ( وَالَّذِينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَلإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالإِيمانِ وَلا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ ) * ، يعنى : « و كسانى كه پس از آنان آمدند ( پس از فتح مكَّه مهاجرت كردند ) مىگويند :

324