دو گروه ( كافران و مؤمنان ) ، فرو فرستاديم ايمان آورده‌ايد ، و خداوند بر هر چيزى توانا است « امّا اينكه فرمود : « از آن خدا است » ، نظير همان سخن آدمى است كه مىگويد : « آن مال خدا و تو است » . و سهمى براى خدا جدا نمىشود ، بنا بر اين رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم غنيمتى را كه گرفته بود به پنج سهم تقسيم كرد ، و سهم خداى را براى خود برداشت تا بدان يادش را زنده بدارد و پس از او ارث برده شود ، و سهمى را براى خويشان خود از اولاد عبد المطَّلب منظور داشت ، و سهمى را براى يتيمان و سهمى براى فقيران مسلمانان ، و سهم [ پنجم ] را براى مسافران درمانده كه جز براى تجارت سفر كرده‌اند مقرّر فرمود ، و اين در روز « بدر » بود ، و اين هم راه [ مصرف ] غنائمى كه با شمشير [ در ميدان نبرد با دشمن ] بدست آمده ، و امّا حكم غنائم بدون تاخت و تاز با اسب و شتر [ اين گونه است ] : وقتى جماعت مهاجرين ( اهل مكَّه ) كه در آن روز حدود يك صد مرد بودند به مدينه وارد شدند ؛ مسلمانان مدينه [ معروف به انصار ] نيمى از خانه‌ها و اموالشان را بديشان دادند ، پس وقتى رسول خدا - درود خدا بر او و آلش باد - بر [ يهود ] بنى قريظه و بنى النّضير پيروز شد و اموالشان را گرفت ، رو به انصار كرده فرمود : اگر مايل باشيد [ در عوض دريافت سهم غنائم ] ، مهاجران را از خانه‌ها و اموال خود بيرون كنيد و من هم اين اموال را تماما بين ايشان تقسيم كنم ، و اگر بخواهيد آنان همان طور بمانند ، من اين غنائم را ميان شما و ايشان تقسيم كنم ؟ جماعت انصار يك صدا گفتند : تمام اموال را بديشان بده و بگذار آنان در خانه‌ها و اموال ما باشند ! ! پس خداى تبارك و تعالى اين آيه را نازل فرمود : « آنچه از خداى از [ مال و زمين ] آنان ( يعنى : يهود بنى قريظه ) به پيامبر خود بازگرداند ( يعنى : به غنيمت به او ارزانى داشت ) شما هيچ اسب و شترى بر آن نتاخته بوديد ، زيرا نزديكى محلَّهء بنى قريظه با اهل مدينه به حدّى بود كه نياز به تاختن اسب و شترى بر آنان نبود . سپس خداوند فرمود : * ( لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَأَمْوالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ الله وَرِضْواناً وَيَنْصُرُونَ الله وَرَسُولَه أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ ) * ، يعنى : « ( و نيز آن غنيمت ) از آن نيازمندان هجرتكننده اى است كه از خانه‌ها و مالهاى خود بيرون رانده شده‌اند در حالى كه انتظار رسيدن روزى از جانب خدا دارند و خشنودى او را مىجويند و [ دين ] خداى و پيامبر او را يارى مىكنند ، ايشانند راستگويان - حشر : 8 » . بنا بر اين خداوند آن

323