با هم مىپرستد ، بكلَّى توحيد و يكتاپرستى را باطل كرده ، زيرا صفت غير از موصوف مىباشد . و كسى كه پندارد موصوف را به صفت اضافه مىكند با اين كار بزرگ را كوچك كرده است [1] و چنان كه شايسته است خدا را نشناخته .
از امام عليه السّلام پرسيدند : پس راه توحيد و يكتاپرستى چيست ؟ فرمود : باب بحث و گفتگو گشوده است ، و جستجوى راه چارهء آن در دسترس : بتحقيق شناخت فرد حاضر پيش از پرداختن به صفات او است . و شناختن اوصاف فرد غائب پيش از ديدن او مىباشد . پرسيدند : چگونه به فرد حاضر پيش از صفات او شناخت پيدا كنيم ؟ فرمود : بدان شناخت دارى و از دانش آن باخبر مىشوى ، و توسّط آن به نفس خود معرفت مىيابى ، نه توسّط خودت و از جانب خود . و به اين نكته پى خواهى برد كه آنچه در تو مىباشد از براى او و بخاطر خود اوست .
همان طور كه برادران حضرت يوسف عليه السّلام بدو گفتند : * ( إِنَّكَ لأَنْتَ يُوسُفُ قالَ أَنَا يُوسُفُ وَهذا أَخِي ) * ، يعنى : « آيا راستى تو يوسفى ؟ گفت : من يوسفم و اين برادر من است - يوسف : 90 » ، پس او را توسّط خود او شناختند نه بوسيلهء ديگرى ، و نه توسّط خيالات قلبى و بافته‌هاى ذهنى خود ، آيا سخن خداوند را درك كرده اى كه ميفرمايد : * ( ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها ) * : « شما را نرسد درختش را برويانيد - نمل : 60 » ، اشاره ميفرمايد كه شما حقّ نداريد از پيش خود امام انتخاب كنيد و با ميل و خواسته تان او را بر حقّ بناميد .
سپس امام صادق عليه السّلام فرمود : سه گروهند كه خدا در روز قيامت با آنان سخن نگويد و به آنان ننگرد و از آلودگى گناهان پاكشان نسازد ، و ايشان را عذابى است دردناك : 1 - آن كس كه درختى بروياند كه خدا آن را نرويانده ، يعنى امامى را برگزيند كه خدا وى را نصب نفرموده ، يا كسى را كه خدا انتخاب فرموده انكار كند ، و آن كس كه پندارد [ يا : ادّعا كند ] اين دو را در اسلام بهره و سهمى است ، در حالى كه خداوند فرموده : * ( وَرَبُّكَ يَخْلُقُ ما يَشاءُ وَيَخْتارُ ما كانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ ) * : « و پروردگار تو آنچه خواهد مىآفريند و برمىگزيند [ امّا ] آنان را [ توان ] برگزيدن نيست - قصص : 68 » .

[1] يعنى قائل به صفات زائد بر ذات شود ولى صفات را همراه ذات نپرستد ، بلكه ذات موصوف به آن صفات را عبادت كند ، و او با اين كار هر چند در عبادت مشرك نگشته ولى ذات خداى سبحان را براى كامل شدن نيازمند چيز ديگرى ساخته است .

309