بديشان سختى و رنج و آسيب رسيده و چنان پريشان و گرفتار شده‌اند كه دسته اى از ايشان زخمى و گروهى كشته شدند ، و در شهرهاى دور افتاده پراكنده شدند ، به بركت ايشان است كه خداوند بيمار را شفا مىبخشد ، و فقير را توانگر مىكند ، و بحرمت آنان است كه شما يارى مىشويد ، و باران بر سرتان مىبارد ، و روزى داده مىشويد ، آنانند كه هر چند تعدادشان كم و اندك است ولى در پيشگاه خداوند داراى قدر و منزلتى عظيم و بزرگ مىباشند . و گروه سوم كه پائينترين گروه مردمند ، آشكارا ما را دوست مىدارند ، و رفتارشان بمانند پادشاهان است ، اينان زبانشان با ما ( يعنى : در حدّ شعار ) و شمشيرهايشان بر عليه ما است ، و گروه دوم كه طبقهء ميانى مردمند ، آشكارا دوستمان مىدارند و در باطن ميلى بما ندارند ، و بجانم سوگند كه اگر در باطن دوستمان مىداشتند نه آشكارا ، روزه داران روز و عابدان شب بودند ، و اثر رهبانيّت ( پرهيز و گوشه گيرى ) را در چهره اشان مىيافتى ، آنان اهل صلح و سازشند .
آن مرد گفت : در اين صورت من از دوستان آشكار و نهان شمايم ! امام عليه السّلام فرمود : براستى دوستان آشكار و نهان ما نيز نشانه هائى دارند كه گوياى شخصيت آنان است . آن مرد گفت : آن نشانه‌ها كدامند ؟ فرمود : خصلتهائى كه نخستين آنها اين است كه ايشان مسألهء توحيد ( يكتاپرستى ) را بطور صحيح شناخته و علمش را تكميل كرده‌اند ، و زان پس به ايمان بخدا و صفاتش پرداخته‌اند ، سپس از حدود و حقائق و شروط و تأويلهاى ايمان باخبر شده و بدان پى برده‌اند . سدير گفت : اى زادهء پيامبر تاكنون تعريف ايمان را بدين صورت از شما نشنيده بودم ! فرمود : آرى اى سدير ، هيچ بنده اى را نرسد كه از ماهيّت ايمان سؤال كند تا آنكه بفهمد ايمان به چه كسى است ، سدير گفت : اى زادهء پيامبر اگر مايل باشيد گفتهء خود را شرح و تفسير بفرمائيد ، امام عليه السّلام فرمود : آن كس كه پندارد خدا را با خيالات قلبى مىشناسد او مشرك است ، و هر كس كه ادّعا كند خداوند را به اسم مىشناسد نه به معنى ، با اين كار اعتراف بسخنى ناپسند [1] كرده است زيرا اسم ؛ حادث است ، و هر كس كه گمان كند اسم و معنى را با هم مىپرستد با اين كار براى خداوند شريكى قرار داده ، و هر كس كه پندارد معنى را با نشانه و صفت مىپرستد نه با درك و فهم ؛ حواله به چيزى دور از ذهن كرده است ، و هر كس ادّعا كند كه صفت و موصوف را

[1] يعنى پنداشتن آغاز و شروع براى خداوند كه همان حدوث است .

308