پروردگار را بياد تو مىآورد ، و تو را به بهره و نصيبت فرا ميخواند ، و بهترين ياران تو بر انجام فريضه اى كه خداوند بر تو تكليف كرده است مىباشد ، بنا بر اين از او همچون كسى كه به تو احسان نموده تشكَّر و قدردانى كن ، و چنانچه خود در خانه ات بدين امر اهتمام دارى [ يا از وى غم و ناراحتى دارى ] ، نبايد به او در كارى كه براى خداست شك كنى ، و يقينا بدانى كه او بر تو نعمتى است الهى ، پس شكرانهء اين نعمت الهى را در هر حال بجاى آر ، و لا قوّة إلَّا با لله .
29 - و امّا حقّ پيش نمازت اين است كه بدانى او سفارت ميان تو و خدا ، و نمايندگى تو را بدرگاه پروردگارت بعهده گرفته است ، او از جانب تو سخن مىگويد نه تو از طرف او ، او برايت دعا مىكند نه تو براى او ، او در باره ات درخواست مىكند نه تو در بارهء او ، و نگرانى و اندوه ايستادن در پيشگاه خداوند و درخواست نمودن از او را همو از تو كفايت كرده ، پس چنانچه در قسمتى از اين امور كوتاهى يا تقصيرى صورت گيرد بر عهدهء اوست نه بر تو ، اگر خطا كار باشد تو شريك او نيستى و او بر تو فضيلتى ندارد ، پس جانش را سپر جان تو كرده ، و نمازش را سپر نمازت ، از اين رو بايد در مقابل آنچه كه بجا آورده است از او تشكَّر و سپاسگزارى كنى ، و لا قوّة إلَّا با لله .
30 - و امّا حقّ همنشين اين است كه با او نرمخو و خوش برخورد باشى ، و در سخن گفتن با او انصاف بخرج دهى ( يعنى : در سخن گفتن با او همان شيوه را پيش گيرى كه ميخواهى با تو داشته باشد ) ، و ديده ات را يكباره از او برنگير ، و هر گاه با او سخن مىگوئى قصد تو فهماندن وى باشد ، و چنانچه تو همنشين او بودى هر چند در برخاستن از نزد او آزادى ، و او نيز چنانچه همنشين تو بود هر چند در برخاستن از مجلست مختار است ، ولى تو جز با اجازهء او برنخيز ، و لا قوّة إلَّا با لله .
31 - و امّا حقّ همسايه : در پشت سر و نبودش حفظ و نگهدارى او ، و در حضورش گراميداشت و احترام او ، و در حضور و غياب ، يارى و كمك به او است . ( در پشت سر او را حفظ كنى ، و در حضور گراميش دارى ، و در همه حال يارى و كمكت را از او دريغ مدارى ) ، نبايد از او عيبجوئى نمائى ، و نيز نمىبايد از سر كنجكاوى به جستجوى بدى او پردازى تا آن را بفهمى . پس چنانچه از سر اتّفاق و بدون هيچ عملى بدان بدى پى بردى بايد براى حفظ و نگهدارى آنچه فهميده اى همچون دژى محكم و پرده اى ضخيم باشى ، كه چنانچه نيزه‌ها سينه اى را

245